In het weekend van 22 tot en met 24 februari vond weer het jaarlijkse schaatsevenement in Kuopio plaats, wat zich overigens niet alleen beperkt tot schaatsen maar ook mountainbiken op vrijdag. Er waren weer een flink aantal Nederlanders aanwezig, met altijd een vaste groep waar ik inmiddels ook deel van uitmaak, en altijd wat nieuwe gezichten die komen aanwaaien. Ik moest het even nakijken in mijn e-mailgeschiedenis, maar dit was voor mij de 4^e keer. Hoe beter je elkaar leert kennen, hoe meer je hoort over hun (schaats)geschiedenis, en eerlijk gezegd kom ik ook daar voor, want dat schaatsen is hartstikke leuk, maar is voor velen vooral ook bijzaak. Zo komt Bert van der Stoep, inmiddels de zestig jaar gepasseerd, er al zo’n dertig jaar. En gewoon elk jaar even een 200 km rijden, al valt dat de laatste jaren niet mee, maar niet alleen voor hem. Ook dit jaar was niet alleen de afstand een uitdaging, maar de omstandigheden waren van dien aard, dat fatsoenlijk schaatsen eigenlijk niet meer mogelijk was.

In eerste instantie hadden ze een ronde van 4 km gemaakt, klein maar fijn, maar de laatste dagen toch besloten deze uit te breiden naar 8 km. Dat was verstandig gezien het aantal deelnemers – op een gegeven moment staan bijna alle afstanden op het ijs – maar niet voor de ijskwaliteit. Velen hadden de voorgaande dagen al wat oefenrondjes gereden en dat viel echt niet mee. Dat oefenrondje zat er voor mij niet in, aangezien ik pas vrijdagavond aankwam en het al wat begon te schemeren.

Na een snelle hap, inchecken en douche ging ik nog even een biertje drinken met Marcus Bredero, die in verband met het ijs dit jaar weer terugschakelde naar de 25 km, na vorig jaar zijn eerste 50 km gereden te hebben. De vorige drie jaar zat ik overigens in een hostel in het treinstation, wat heerlijk comfortabel was qua reizen met de trein, maar sinds afgelopen jaar hebben ze een boot op 100 meter van de finish omgebouwd tot hotel: Hotellilaiva Wuoksi. Dat leek me wel een goed idee, en het was inderdaad heerlijk om zo van je hotel het ijs op te stappen. Daarnaast lag het lunchrestaurant op 50 meter en ook het ophalen van mijn nummer bij Hotel Scandic was zo gepiept. En het uitzicht over de haven en het water was ook nog eens fantastisch.

Mijn zaterdagochtend begon met het aanmoedigen van de 200 km rijders, die al om 7.00 uur op het ijs stonden. Ook Jarkko Koponen, winnaar van vorig jaar, stond aan de kant, omdat hij aan de Weissensee in Oostenrijk, dat na vroeger Kuopio nog steeds dient als de officiële Alternatieve Elfstedentocht, een blessure had opgelopen. Net niet op tijd fit, en dat bleek achteraf gezien de omstandigheden niet zo heel erg.

Om 11.00 uur was het voor ons tijd om aan de 24 km te beginnen. Na een best koude nacht was de temperatuur inmiddels bijna in de plus, precies zoals voorspeld, en ik had het dan ook al snel erg warm. Het begin ging hartstikke lekker, maar die extra kilometers waren inderdaad zo schrikbarend slecht, dat ik me na één rondje al afvroeg of ik er nog wel zin in had. Maar dan schieten ook altijd tegelijkertijd de rijders van de langere afstanden door mijn gedachten. Wie ben ik om er nu al mee te nokken? Lapzwans. En hup daar ging ik weer, maar wel na een lange pauze bij de koek-en-zopie, waar ik wat monterder van werd. Ook Bert, zoals ik eerder al enigszins aangaf, had het zwaar gehad, ik zag hem al eerder naar zijn knie grijpen, en hij zat al in de restaurantboot. Toch te hard op zijn knie gevallen, maar hij was nog wel in staat om mij aan te moedigen – hij heeft niet voor niets vroeger een eigen ploeg gehad en runt een bedrijf dat buitenactiviteiten aanbiedt.

Dat gaf de burger moed en daar ging ik voor mijn tweede rondje. Ondertussen vroeg ik me af waar Marcus zich bevond, die zal toch al een eindje vooruit zijn dacht ik zo. Maar nee, opeens schaatst hij naast me en ging hij er gelijk met een flinke vaart vandoor. Geen genade met zijn kompaan, maar goed, ik lag tenslotte voor. Dit middenrondje van de in totaal drie op de 24 km ging me prima af, al verheugde ik me alweer op de pauze bij de finish. Met Marcus ging het minder, want die was een paar kilometer voor de finish gevallen en het leek erop dat al zijn spieren een flink pak rammel hadden gekregen, want toen ik hem triomfantelijk naderde en hem in z’n zij porde, kreeg ik een ‘Hé joh, niet doen’ te horen. Daar sprak teleurstelling uit, en er restte mij niets anders dan mijn weg te vervolgen en hem een ‘Succes!’ en wat bemoedigende woorden toe te werpen. Bert schreeuwde even later mijn tussentijd door, echt goed was deze natuurlijk niet, maar het was wel fijn om te horen. Na wat koek-en-sap ging ik voor mijn laatste rondje. Marcus hield het voor gezien, en inmiddels werd het ook duidelijk dat het ijs alleen maar slechter werd door de stijgende temperatuur, het was simpelweg een flinke moes. Onderweg kwam ik nog een Duitser tegen die nog nooit een tocht had geschaatst, maar wel aan inline skating doet, en zich doodleuk voor de 100 km had ingeschreven. Zijn tempo ging op dat moment, nog niet eens op de helft, net als bij zoveel anderen bijna voetje voor voetje. Ik schaatste een stukje met hem mee, en we wisselden wat woorden uit, en wederom wenste ik iemand veel succes, al had dit een iets andere lading. Feitelijk leek het echt op een ‘survival of the fittest’, al was er bij velen niets fits te bespeuren, bij mij niet in het minst. Toch kon ik aan het eind de vaart er nog een beetje inhouden, de laatste paar honderd meter voor de finish maakten dan ook deel uit van het oorspronkelijke rondje van 4 km, dat moet gezegd.

Enfin, het zat erop. Echt kapot was ik niet, ondanks de omstandigheden en amper oefenen in de maanden ervoor. Even uitrusten, lunchen en dan kijken hoe het bij de mannen van de 200 km ervoor staat. Uiteraard was het ijs inmiddels alleen maar slechter geworden, en ik vroeg me af hoe iedereen het volhield om toch door te schaatsen. Inmiddels was duidelijk dat de 200 km was ingekort tot 160 km, toch nog een heel stuk. Maar het bleek dat er welgeteld maar eentje die afstand zou voltooien, en dat was Jan Aalbers. Jan is meervoudig winnaar, maar moest vorig jaar zijn meerdere kennen in Jarkko Koponen. Nu had hij op het laatst dus geen weerstand meer, maar toch bleek deze uit een andere hoek te komen. Hij viel in het een na laatste rondje en had daarbij, naar later bleek, zijn sleutelbeen gebroken. Ook zijn gezicht was flink gehavend. Toen hij over de finish ging, was daar niets van te merken, maar hij zei later dat hij tijdens het rijden eigenlijk niet eens zoveel last had. Zo was wederom aan een barre tocht een einde gekomen.

Sommigen gingen even uitrusten, anderen een biertje drinken, en zo rond 18.00 hadden we afgesproken voor het gezamenlijke diner bij restaurant Ehta, wat inmiddels voor de traditionele groep Nederlanders is uitgegroeid tot hun huisrestaurant. Inmiddels had ik mijn treinreis terug omgeboekt naar een vroeger tijdstip, want bijna het hele thuisfront lag ziek op de bank. Dat betekende dat ik het niet te laat kon maken, of de hele nacht doorgaan, zei Yoeri Takken, winnaar van vele Kuopio-medailles maar dit jaar de strijd ook vroegtijdig moest staken. Dat advies heb ik toch maar niet opgevolgd. Na de prijsuitreiking doken we een café in, een paar honderd meter verderop, en vloeide het bier weer rijkelijk. Het is een evenement dat echt de moeite waard is, waarbij er bijvoorbeeld ook op vrijdagavond een avondtocht met verlichting voor jong en oud en op zaterdagmiddag een minimarathon voor kinderen worden georganiseerd. Hopelijk is het ijs volgend jaar alleen weer wat beter.

Hier kun je de video van deze editie bekijken: https://youtu.be/KtDBFL5eL5g.

Michel

Als de wind uit het zuiden waait, kun je in Merentuoma de zee ruiken – precies zoals je je het zou wensen in een zaak gespecialiseerd in maritiem antiek en andere spullen die aan de scheepvaart zijn verwant. Merentuoma is sinds april 2018 gevestigd op de hoek van de Pietarinkatu en de Neitsytpolku in Ullanlinna (Helsinki), op twee huizenblokken van de zee.

De naam van de zaak Merentuoma – vrij vertaalt ‘aangespoeld’ – is van mijn man afkomstig, en hij is samen met mijzelf verantwoordelijk voor onze uit de hand gelopen hobby: het verzamelen van scheepsantiek. We zijn beiden geboren in Pori in de jaren ’50 en kennen als geen ander het mooie beeld van de schepen liggend op de rede, wachtend op hun beurt om te worden geladen of gelost. Pori had toen nog een zeer drukke haven, Mäntyluoto, en daar heeft mijn vader, een Nederlandse stuurman op de kustvaart, mijn Finse moeder leren kennen. En zij waren niet de enigen, want uit mijn geboortedorp zijn meerdere Nederlands-Finse echtparen naar Nederland vertrokken, velen naar Groningen omdat de schepen van rederij Wagenborg uit Delfzijl veelvuldig Mäntyluoto aandeden. Ze brachten zout en vertrokken veelal volgeladen met hout.  Al enige jaren voor mijn geboorte kwam mijn vader definitief aan wal omdat het schip waarop hij voer, de MS Salland, een kustvaarder van een kapitein-eigenaar,  tijdens mijn vaders verlof met man en muis was vergaan ter hoogte van Egmond aan Zee tijdens de Watersnoodramp van 1953. Die ervaring was zo heftig dat hij besloot niet meer terug naar zee te gaan, maar hij bleef een zeeman in hart en nieren. Nog voor ik leerplichtig was verhuisde ons gezin naar Nederland, en ieder uitstapje eindigde bij een dijk, sluis of haven: mijn fascinatie voor de scheepvaart is er met de paplepel in gegoten. Iedere zondag zit mijn vader, nu 94 jaar oud, op een bankje bij de Westerschelde en wacht hij op het langsvaren van de Transfennica-lijndienst naar onder andere Finland (Spliethof Group uit Amsterdam), die met de precisie van een dienstregeling exact om 16.00 aan de horizon opdoemt: wat een contrast met de tijd toen hijzelf nog voer!

Mijn echtgenoot is een rasechte Fin en heeft  passie voor alles wat met de zee te maken heeft; een passie die we delen. Ook hij is opgegroeid bij de haven, had er als student zijn eerste vakantiebaan, vervulde zijn dienstplicht bij de marine; het bekende traject voor bijna alle jongens uit ons dorp. Ook onze belangstelling voor de enorme economische betekenis van de scheepvaart voor zowel Finland als Nederland is iets wat we delen. Waar in Nederland de rederijen bij de wisseling van de 19de naar de 20ste eeuw, al waren overgestapt van de zeilvaart naar stoomschepen, kocht de Finse reder Gustaf Erikson uit Mariehamn in 1913 de Nederlandse bark Tjerimai en bouwde hij nog een succesvolle zeilvloot uit die hij inzette voor bulktransport op de grote zeeroutes. De opening van het Suezkanaal in 1869 had de stoomschepen al flink in de kaart gespeeld, maar een andere doorslaggevende factor was de industriële revolutie. De vraag naar bulkzeevracht groeide explosief, en er was vooral behoefte aan vaste dienstregelingen, en het vervoer van grote hoeveelheden. Dit waren vereisten waar de zeilschepen niet aan konden voldoen. Het inzetten van zeilschepen was op den duur alleen nog mogelijk voor het transport van wol en granen. Het waren de schepen Pamir en Passat van Erikson die als allerlaatse schepen ter wereld in 1947-48 de reis rond Kaap de Goede Hoop maakten van Australië naar Engeland, strijdend met elkaar om de eer (en de hogere opbrengst) om als eerste aan te komen. Tot onze grote verrassing zijn we eens in Zeeland tijdens een van onze zoektochten bij een verzamelaar gestuit op een schaalmodel van de Pamir, gemaakt door een Nederlandse zeeman. De glazen kast stond verscholen en te verstoffen achter schaalmodellen van de beroemde Nederlandse sleepboten De Witte en de Zwarte Zee.  In Mariehamn ligt de Pommern als museumschip afgemeerd, een zusterschip van de twee eerdergenoemden. De Passat ligt in de Trave-monding en zal voor vele Nederlands-Finse gezinnen een bekend beeld zijn als ze de overtocht maken met de Finnlines. Momenteel loopt er in Turku een mooie fototentoostelling van het leven aan boord van de Herzogin Cecilie, ook een schip van de Erikson rederij. De tentoonstelling (Hertiginnan och Kaptenskan, in Luckan, Aurakatu 1B, Turku) is tot stand gekomen op basis van het archiefmateriaal en de herinneringen van de achterkleindochter van de oprichter van de rederij  en die herinneringen zijn vastgelegd door de schrijfster Ulla-Lena Lundberg, die een prachtige romanserie heeft geschreven heeft over de betekenis van de scheepvaart voor de Åland-eilanden.

In Nederland loont het de moeite om te zoeken naar scheepsantiek, katrollen, navigatielichten, kompassen, ankers en schroeven, het is er allemaal te vinden. Sinds we in 1998 in Tervuren gingen wonen, zijn alle Nederlandse en Belgische antiekwinkels en speciaalzaken bij ons geleidelijk aan bekend geworden. Eerst kochten we alleen voor onszelf, steeds vaker ook onder het mom om spullen ‘te redden en/of in bewaring te nemen’, omdat we zagen dat bijvoorbeeld olielampen vaak op een onherstelbare manier werden omgebouwd tot een elektrisch exemplaar. We ontdekten op onze speurtochten eveneens dat de oude scheepsspullen vaak niet veel duurder waren dan hun nieuwe equivalenten, maar ze zijn doorleeft, en hebben het patina van het gebruik en de tijd, wat ze zo aantrekkelijk maakt.  Ondanks de rijke maritieme geschiedenis van Finland is het vinden van scheepsantiek in Finland een hele opgave en de door ons meegebrachte souvenirs uit Nederland bleken zeer welkome cadeaus te zijn. Al spoedig werden we door vrienden en bekenden gevraagd ook voor hun ‘mökki’ een mooie scheepslamp mee te nemen of een anker, schroef of katrol. Toen ook die vraag niet voldoende bleek om onze verzamelwoede in goede banen te leiden, en we wilden voorkomen dat ons huis in Naantali in een museum zou veranderen, zijn we in 2008 met Merentuoma gestart. Eerst als zomerwinkel in Naantali en later ook in Tervsund bij Parainen, en sinds vorig jaar in Helsinki. Onze dochter Liselotte runt de zaak.  Zij studeerde kunst en cultuurwetenschappen in Maastricht en daarna Curating Contemporary Design in Londen. Zowel de Nederlandse als Finse cultuur ademt de zee en scheepvaart en dat wat het maritieme verleden en heden in economisch en cultureel opzicht allemaal met zich heeft meegebracht. De emotionele en economische betekenis van de zee is immers op vele manieren ook terug te vinden in hedendaagse kunst en zo kruisen, via ons project Merentuoma, de wegen en ambities van twee generaties.

Merentuoma werkt sinds de zomer van 2018  samen met de kunstschilder TH Norling uit Turku. Op 6 maart a.s. zal in onze winkel/galerie een maandlang een expositie worden geopend met zijn schilderijen. TH Norling is een zeeschilder die zowel de maritieme geschiedenis als het heden vastlegt en voordat hij aan de slag gaat, doet hij uitvoerig archiefonderzoek. Schilderen met olieverf vergt tijd en in het licht van de tegenwoordige tijdsgeest moet een idee of opdracht soms vlugger worden uitgevoerd. Vandaar dat TH Norling sinds enige jaren ook schildert met acryl op houten panelen en zeildoek afkomstig van (legendarische) zeilschepen. Naast schepen legt hij ook  vuurtorens, zeebakens en lichtschepen vast.  Zijn werk is bijzonder sfeervol en is tentoongesteld geweest in vele musea en galerieën in Scandinavië en Duitsland. TH Norling is zelf aanwezig tijdens de vernissage op 6 maart van 16-19 uur en hij is altijd bereid om werk in opdracht aan te nemen. Mist u het zicht op uw favoriete vuurtoren (in Nederland), haven of schip, dan kan hij die leemte voor u invullen!  Wijzelf hebben al bij herhaling een vertrekkende vriend een werk cadeau gedaan, zodat hij een stukje Finland kan meenemen naar een volgende thuis.

We nodigen u niet alleen uit voor de vernissage maar ook om kennis te maken met onze mooie collectie scheepsantiek en andere aanverwante spullen van makers als Industria en De Haan uit Rotterdam, Tavernier uit Oostende, een prachtige collectie oude ansichtkaarten en havengezichten van onder andere Antwerpen, een uniek kompas van de Gebr. Polak uit Vlissingen etc.

Tot ziens in Helsinki op het adres Pietarinkatu 7!

Kijk voor de openingstijden op https://www.facebook.com/merentuoma.

Annelie Joki-Hubach & Ilkka en Liselotte Joki

Het is alweer enige tijd geleden dat er iets is georganiseerd in Turku, maar op 9 februari kwamen er na lange tijd een twaalftal Nederlanders (inclusief kinderen) bijeen in het saunadorp van Caribia in Turku dat speciaal voor de Nederlandse Vereniging was gereserveerd. Vooral de rooksauna werd druk bezocht en er werd gezellig met elkaar gepraat om vervolgens buiten de sauna af te koelen met een lekker drankje. Voor de kinderen (en natuurlijk ook voor de volwassenen) was er ook het zwembad met een paar snelle glijbanen. De tijd vloog voorbij en met een ontspannen gevoel verlieten we het saunadorp. Met een deel van de groep aten we nog een hapje in het restaurant, om vervolgens de middag met een goed gevoel af te sluiten.

©courtesy https://www.holidayclubresorts.com/en/Resorts/caribia/

Naast dat het vooral gezellig was en al met al een geslaagde middag, werd er ook gepraat over hoe er in de toekomst activiteiten georganiseerd kunnen worden in en rondom Turku. Degenen die aanwezig waren, hopen in ieder geval dat er in de toekomst meer in de omgeving georganiseerd wordt. Dus mocht iemand het leuk vinden om een activiteit te organiseren, neem vooral contact op. Het hoeft niks groots te zijn, al is het alleen om voor een aantal uurtjes met Nederlanders ergens af te spreken.

Vriendelijke groet,

Rein Strikwerda

turku@nederlandsevereniging.fi

Dit verzoek is geen verzoek om te hard te gaan rijden, maar het heeft er wel mee te maken. In Nederland schijnen er mensen te zijn, die van mening zijn, dat het Finse systeem van verkeersboetes uitschrijven ook in Nederland geïntroduceerd zou moeten worden. Dit bracht ons op een idee.

Sommigen van jullie en ons hebben mogelijk al persoonlijk ervaring, wat een Finse verkeersboete betekent. Ook op internet is van alles te vinden. Informatie over de inkomensafhankelijke verkeersboetes is bijvoorbeeld op de websites van de officiële instanties vinden, zoals:

• https://oikeus.fi/tuomioistuimet/karajaoikeudet/en/index/rikosasiat/seuraamukset/sakko.html
• https://www.finlex.fi/en/laki/kaannokset/1992/en19921257_20111227.pdf
• https://www.lvm.fi/en/home
• https://www.finlex.fi/fi/laki/ajantasa/kumotut/2015/20151081

We zijn op zoek naar iemand, die zich wil verdiepen in deze materie en voor de komende editie van het Noorderlicht een overzichtelijke beschrijving kan geven, wat voor boete je kan verwachten als je je enigszins of veel te hard op de Finse wegen meent te moeten begeven. We zijn niet op zoek naar meningen, of dit systeem al dan niet terecht/rechtvaardig is. Hierover kan je in alle vrijheid op sociale media losgaan. Wij zijn dus op zoek naar een beschrijving van de feitelijke situatie, als je op de weg aangehouden wordt.

Dank alvast en we zijn benieuwd.

Het bestuur van de Nederlandse Vereniging

In Oulu vierden we het begin van het nieuwe jaar bij Aline, onze kersverse contactpersoon voor Oulu en omstreken, en Jaco in Jääli.

Buiten, bij een knapperend vuur, genoten we van heerlijke zelfgemaakte oliebollen, appelflappen en Sallandse kniepertjes oftewel ijzerkoeken of nieuwjaarsrolletjes, onder het genot van dampende glögi. We bewonderden de inmiddels wereldberoemde cockpit van Boris in de achtertuin, compleet met KLM-veiligheidsriemen, -stuurknuppel en vele vele andere knopjes, waarover Boris ons uitgebreid uitleg gaf. Zijn dappere zusje liet de andere Nederlandse en Finse kinderen zien hoe je met een skateplank de berg af kunt zoeven, zonder daarbij te vallen.

Na een poosje kwam zelfs de voorzitter van de Nederlandse Vereniging een kijkje in Jääli nemen. Via Skype werd Marina Nijhuis door Guido bedankt voor haar jarenlange inzet als contactpersoon voor Oulu en kreeg als dank een smikkelpakket van het Nederlandse restaurant Lekker 61. Ook wij Oulunaren bedanken bij deze Marina nogmaals voor al het werk wat zij heeft verzet. Daarnaast ook dank aan onze goedheiligman die nu van zijn verdiende pensioen geniet na jaren bezoek aan Oulu. We zijn uiteraard ook heel erg blij met Aline, die er nu voor zorgt dat wij Oulunaren elkaar een aantal keer per jaar weer zien, de volgende keer wellicht op de Ruskotunturi.

 Sandra van der Veen

Foto’s: Aline Hubregtse