Er zijn Nederlanders die al heel lang in Finland wonen en die de jongere generatie nooit hebben leren kennen. Zo belandde er een mailtje in het digitale postvak van voorzitter Wim van bijna naamgenoot Willem Krijgsman, met de vraag of hij zijn boek mocht promoten in het Noorderlicht. Het is toch fijn dat mensen na al die jaren de weg naar het Noorderlicht weten te vinden. De begeleidende tekst van de heer Krijgsman was wat summier, dus besloten we tot een kort telefonisch interview voor iets meer toelichting. Hierbij aan de hand van wat vragen een monoloog:

‘’Sinds 1981 woon ik in Finland en ik werkte als interieurarchitect en beroepskunstenaar. In 2016 ben ik gepensioneerd. Als kunstenaar heb ik vooral in Helsinki geëxposeerd. Ik heb het boek in het Fins geschreven, omdat ik al heel hier lang woon, en ik denk dat het heel belangrijk is dat Finnen kunnen lezen hoe het integratieproces verloopt. Mijn integratie is verbonden aan de kunst en al in 2003 ben ik met het verwezenlijken van beelden begonnen, aan de hand van een tentoonstelling van mij in Helsinki. Het thema daarvan was integratie 50/50, waarbij ik Fins-Nederlandse kunst als een intertekstuele manier weergaf. De beelden zijn ook vormgegeven in collages, waaronder ‘Tunnelmointi’, geïnspireerd op Pieter Bruegel de Oude en Helene Schjerfbeck, en ‘Mahdoton kotiinpaluu’, geïnspireerd op Albert Edelfelt en Johannes Vermeer. In totaal beschrijf ik in mijn boek 54 collages (kleurpotlood-schilderijen). Voor de rest is mijn boek ook een soort van gids voor culturele bijzonderheden in Zuid-Finland, zoals architectuur en design. Ik ben er in 2013 mee begonnen. Je krijgt een bepaald beeld dat is ontstaan uit diverse schilderkunst in Finland, op basis wat ik zelf heb gevoeld en gezien. Sinds 2005 maak ik ook sculpturen, van klei die uit Spanje komt. Ik ben ook lid van de Finse schildersbond en kunstenaarsvereniging. Na lang in Helsinki en Vantaa gewoond te hebben, wonen we nu in Riihimäki.’’

Boekgegevens:

Naam van boek: Fifty-Fifty, Integraatioprosessini hollantilaisesta suomalaiseksi. Pieni kuvallinen historiikki

ISBN: 978-952-80-9321-3 (156 pagina’s en 54 kleurenafdrukken)

Uitgever: Books on Demand

Het boek is in boekvorm en als e-boek in bijna elke boek- en webwinkel te bestellen.

Michel

(melodie: In die grote stad Zaltbommel)

Op een campinkje in Finland, Finland

Vind je ons weer bij elkaar

Soms in ’t bos of bij een zandstrand zandstrand

Hebben het gezellig daar

Ref.:

Nu zijn we in Lappeenranta, ranta

Sprookjes, spelletjes, met chips en Fanta

Nu zijn we in Lappeenranta, ranta

Met het Nederlandse kamp

Eerst waren hier de Zweden, Zweden

Die bouwden hier een fort

Toen kwamen Russen aangereden, reden

Die sloegen ze aan gort

Ref.

Op de eerste avond toen wij elkaar weer zagen, zagen

Was daar grensdouane

Waar de kinderen snoepjes moesten overdragen, dragen

Dus dat was lekker smullen

Ref.

Op zaterdagochtend gingen we wandelen, wandelen

Dat was een klein beetje ver

Maar het weer was ons goed gezind, gezind

Naar het prachtig zandkasteel

Ref.

Langs de weg waren tanks, tanks

Onderweg naar het zandkasteel

Sprookjes waren thanks, thanks

Wespen waren er heel veel

Ref.

’s avonds bij het vuur, vuur

Bakten we barbeque, que, que

We hadden alleen geen frituur

Vos etende shoe

Ref.

Op het kamp schreven we liedjes, liedjes

Maar dat viel nog niet zo mee, mee, mee, mee

Waar moet je toch over schrijven, schrijven

Denk eens even met ons mee, mee, mee

Ref.

Finn die hield erg veel van stokjes, stokjes

Stopte ze soms in zijn mond, mond, mond, mond

Maar ze bleken niet zo lekker, lekker

En spuugde ze toen op de grond, grond, grond

Ref.

Vaste gast is onze Jelmer, Jelmer

Vroeger echt een jonge god, god, god ,god

Vrouwen vielen voor hem bij bosjes, bosjes

Als hij zijn zwembroekje aan trok trok trok

Op zaterdag 19 augustus kwam een groepje mkb’ers en ondernemingsgerichte Nederlanders in Espoo bijeen voor een rondleiding bij de brouwerij van Salama-bier, wat uiteraard geschonken wordt in het bijbehorende café Salama Nation in Helsinki. René Kromhof is hierbij betrokken als investeerder. Jefunne Gimpel, fotograaf en al heel lang woonachtig in Helsinki, maakte een leuke video van dit evenement.

NB: Helaas kwam de publicatie van het noorderlicht na de uiterste inschrijfdatum. Indien je toch nog mee zou willen neem dan contact op met de voorzitter (voorzitter@nederlandsevereniging.fi)

Jongeren naar Jyväskylä

Activiteit voor Nederlandse jongeren in Finland

De leukste tieners uit Finland willen elkaar graag vaker dan 1 keer per jaar ontmoeten. De eerstvolgende activiteit zal plaatsvinden in het weekend van 21 en 22 oktober in Jyväskylä. Onze voorzitter Wim Havinga stelt zijn Villa Mankola ter beschikking om de jongeren samen te laten komen en te overnachten. Tijdens dit weekend kan er een gezamenlijke activiteit zijn, zoals bijvoorbeeld lasergamen of een escaperoom. Verder kan de avond gevuld worden met weerwolven en andere spelletjes en natuurlijk gewoon gezellig kletsen. Dat zullen de tieners zelf met elkaar bespreken en ze zullen daar budget voor ontvangen van de Nederlandse Vereniging in Finland.

Compensatie voor de (trein)reis naar en van Jyväskylä wordt in overleg met de ouders door het bestuur van de Nederlandse vereniging in Finland afgehandeld.

Alle jongeren van 12 jaar en ouder vanuit heel Finland zijn welkom! En voor de jeugd/jongeren uit Jyväskylä is de leeftijdsgrens 10+.

Lijkt het je leuk om ook naar dit weekend te komen? Meld je dan vóór 3 oktober aan via onderstaande e-mailadres! Geef als jongere het volgende door:

• je naam
• telefoonnummer
• e-mail
• waar je vandaan komt
• en ook naam, telefoonnummer en e-mail van je ouders.

Zo kunnen we de jongeren met elkaar in contact laten komen via een WhatsApp-groep over de verdere brainstorm van de activiteiten en kan het bestuur met ouders contact opnemen.

E-mail: jongeren@nederlandsevereniging.fi

Wie zijn wij eigenlijk: Nederlanders, Nederlanders in het buitenland, Nederlanders in Finland, halve Finnen (gedeeltelijk door de wederhelft, met wie je samenleeft)? Het zijn allemaal moeilijke woorden of uitdrukkingen, met vragen van hier tot ginder.

De laatste tijd ben ik vaak aan het nadenken over wie we nou eigenlijk zijn, en vooral ook wat het verschil is tussen een Nederlander die verbonden is met een Fin of een Finse, of iemand die in dit land zijn/haar plaats of zijn/haar werk gevonden heeft, en de Finnen om hen heen.

Ik ben tot aan mijn pensioen jarenlang werkzaam geweest als lector aan de universiteit voor Nederlandse Taal en Cultuur. Maar wat betekent Nederland of Nederlands hier? Wat betekent hier Taal en wat Cultuur?

Het gaat uiteraard wel over de Nederlandse taal, maar die wordt behalve in Nederland ook in Vlaanderen gesproken, en ook in Suriname, Curaçao en zelfs in Zuid-Afrika, al is dat wel een zelfstandige taal geworden, een dochtertaal van het Nederlands. En ga zo maar door. En toch … telkens gaat het ook om iets anders, om een variant van dezelfde taal. Dus die taal in Nederland is niet een algemene, overal op dezelfde manier gebruikte en gesproken taal, maar vaak met Hollandse, Groningse of Limburgse invloed in uitspraak en idioom en ga hier maar door: wat heeft dat met ons eigen ik te maken?

Mijn moeder is geboren in Groningen (haar familie kwam oorspronkelijk uit het Duitse Westfalen), mijn vader is geboren in Zuid-Limburg, en ik zelf ben na drie zussen en samen met een tweelingbroer geboren in Nijmegen in Gelderland. Ik ben wel opgevoed in Algemeen Nederlands (mijn vader was leraar Nederlands in Nijmegen), maar toch … in Limburg met zijn heerlijke dialect zijn we, toen we jong waren, vaak lang op vakantie geweest; in Groningen heb ik een paar jaar germanistiek gestudeerd en in Nijmegen (na Tübingen) ben ik afgestudeerd, voordat ik naar Finland ging, om daar als docent talen (Duits en Nederlands) te werken en om een gezin te stichten en onderhouden. In Nijmegen heb ik lesgegeven, in het Duits (omdat ik germanist ben) en ook in Arnhem. Daarna heb ik in Finland lesgegeven, mijn hele leven lang tot aan mijn pensioen, eerst vooral in het Duits aan zakenlieden in opleiding of in de export en later dan vooral in het Nederlands aan studenten van de uni. Daar ben ik dan uiteindelijk officieel lector geworden voor Nederlands Taal en Cultuur. Het is me nogal niet wat, een mengelmoes van van alles en nog wat.

En dan die Nederlandse Cultuur! Wat houdt dat woord niet allemaal in? Schilderkunst, muziek, architectuur, literatuur, kennis van land en volk (volkskunde), geschiedenis en ook hier weer: ga zo maar door. Natuurlijk heb ik mij vaak beperkt tot de bij de Nederlandse taal behorende literatuur, maar zelfs dat is al een oeverloos gebied. Er is literatuur in Nederland, in Vlaanderen, in Suriname, in Curaҫao, in Zuid-Afrika, er is streekliteratuur, er zijn veel gedichten geschreven, maar ook romans, novelles en meer zakelijke literatuur. Ga dat allemaal maar beheersen en doorgeven aan studenten, die gebrekkig tot behoorlijk Nederlands geleerd hebben en om de een of andere reden interesse in de Nederlandse taal en cultuur hebben.

Mijn eigen identiteit is (in de Nederlandse taal bijvoorbeeld) in Nederland ontstaan, in Nijmegen, de oudste stad van Nederland, aan de prachtige Waal en Ooipolder gelegen, een stad met een duizendjarige historie: Romeins, inheems, Frankisch, Spaans, Frans, Hollands en Nederlands natuurlijk. Mijn middelbare school, het beroemde en strenge jezuïetencollege, het Canisius of het ‘Hok’, aan de Berg en Dalseweg, vlak bij ons huis aan de Frans Halsstraat, stond letterlijk op de legerplaats of kazerne van het Xe Romeinse legioen; mijn leraar voor Latijn was ‘paatje’ van Buchem, tevens directeur van het prachtige Romeinse museum Kam, en dat vlak naast de school; en mijn leraar voor geschiedenis was meneer Brinkhoff, een uitmuntend kenner van de Nijmeegse geschiedenis; en daarover vertelden beiden veel. Mijn vier zonen hier zijn zo Fins als maar zijn kan, ze hebben hier hun werk en hun eigen gezin, maar toch … ze hebben ook wel interesse in Nederland, omdat ze een Nederlandse vader hebben; en toch: ze zijn en denken en voelen en leven in mijn geval op een Finse manier. OK wel, maar de identiteit van hen en indirect dus ook van mij hier in Finland, die al meer dan de helft van mijn leven hier woon en werk en me gelukkig voel, wat stelt dat voor, wat is dat eigenlijk, is die veranderd?

In de NViF zijn er rond de tweehonderd leden, ze komen wel voor het merendeel uit Nederland, maar toch … uit Groningen, uit Holland, uit Limburg, uit Vlaanderen bijvoorbeeld. Is hun identiteit dan te vergelijken met mijn eigen, Nijmeegse identiteit; en dan … die van hun of mijn kinderen, met een Finse moeder of vader? Hebben die dan een Finse of een Nederlandse identiteit of een gemixte? Een moeilijke vraag, waar ik niet zomaar een antwoord op weet. Deze vraag speel ik graag terug naar jullie, leden van de NViF. Wat denken jullie erover?

In augustus waren we een weekje bij familie in Kesälahti in Oost-Karelië (tussen Mikeli en Joensuu) en ook een paar dagen bij vrienden in Asikkala (Vääksy), een kilometer of 25 ten noorden van Lahti. Als we alleen maar aan de natuur denken: Kesälahti ligt tussen twee meren, het Pyhäjärvi en het Puruvesi; Asikkala tussen het Vesijärvi (met de aloude industriestad Lahti) en het Päjänne-järvi (tot aan Jyväskylä). In Kesälahti bevind we ons in Oost-Karelië tegen de Russische grens aan, met enorme naaldbossen en meren; in Asikkala bevindt zich het tussenmeerse Vääksykanaal met zijn sluizen, om voor de houtindustrie en tegenwoordig meer voor het watertoerisme een verbinding tot stand te brengen tussen twee grote meergebieden, uiteraard ook met enorme naaldbossen, dus veel en goed hout voor de industrie. Dat zijn grote verschillen met Nijmegen aan de Waal, op een heuvelrug gelegen, waar het een feest is om in de mooie Nederlandse natuur met haar polders, loofbossen en heuvels de Vierdaagse te lopen (met blaren op de voeten) of te fietsen. Ook mooi, maar zo anders dan in Finland.

In Kesälahti is al jaren geleden in een oude school een drukbezocht en goed verzorgd cultuurcentrum geopend, Sovintola, met iedere zomer weer wisselende tentoonstellingen en lezingen van, over en met kunstenaars, meestal Fins en uit de buurt. Wat heb ik daar dit jaar weer indrukwekkende en aansprekende kunst gezien van maar liefst zes kunstenaars en kunstenaressen. Om maar een paar namen te noemen: Veikko Myller en Reijo Turunen, beelden van de een, aquarellen van de ander. Verder heel mooie Finse ‘volkskunst’ van Raija Puukko, mooi en origineel. Verder van Noora Ketolainen wat ‘primitieve’, leuke en geestige kleine schilderijtjes, Dit alles aansprekend en boeiend, zowel voor Finse als voor Nederlandse ogen. Wonderlijk toch. Hier lijkt de volksidentiteit geen niet begrijpende of andere rol te spelen. Dat vertoonde is goed en persoonlijk, dat begrijpen we best wel, zonder aan ons land te denken, waar we geboren zijn. Heerlijk wel, en dat is in de Finse provincie, in een echt kleine gemeente, ver weg van een grote stad, te vinden! En vele bezoekers komen ernaartoe, graag zelfs, vanwege de mooie Kareelse omgeving en natuur uiteraard, maar ook vanwege zulke universele kunst en cultuur. Fijn zo. Moderne beelden dus (uit onze eigen tijd en meestal klein) van Veikko Myller, een Finse beeldhouwer uit een geslacht dat een eeuw of wat geleden vanuit Duitsland naar Finland is getrokken. Verder heerlijke en originele volkskunst van de kunstenaresse Raija Puukko, een feest voor het oog. Traditioneel gedeeltelijk maar ook origineel. Met zulke kunst kun je je identificeren, waar je ook vandaan komt, of je nu Nederlander of Fin bent, daar resoneert iedere identiteit.

In Asikkala vind je langs het riviertje, de Vääksy-joki, die vroeger fel naar beneden stromend de twee meergebieden verbond en uit mekaar hield, daarlangs is een natuurpad aangelegd, kort maar erg instructief en zo Fins als het maar zijn kan. Bij de ingang staat er een mooi en heel origineel beeld van een plaatselijke sportvrouw, Raija Kauppi, wereldkampioene oriënteringsloop door bossen en velden, een sport die in Scandinavië hoog aangeschreven staat. Verder heb je daar in Asikkala een klein maar uiterst interessant museumpje, met de geschiedenis van de plaatselijke melkfabriek en vooral de geschiedenis van de visserij op de meren in de buurt, niet alleen voor amateurs maar ook voor professionele vissers. En jawel hoor; daar was een groot gedeelte gereserveerd voor vishaken, wereldberoemd geworden door Lauri Rapala, die hier geboren is en juist hier baanbrekend werk verricht heeft door benodigdheden voor amateuristische en professionele visserij te ontwerpen, die efficiënt vissen mogelijk maken . Zijn voorstellen sloegen internationaal aan, of de visser nu in Amerika of Europa of waar ook ter wereld woonde. Ga maar eens op het internet kijken bij deze firma (www.rapala.fi).

In Kesälahti hebben we heerlijke gerookte brasem (savulahna) gegeten, vers uit het Puruvesi; in Asikkala hebben we oversmakelijke rendiersoep (porokeitto) gegeten. Dat kun je in Nederland nauwelijks zo krijgen, maar gelukkig wordt er wel bij de jaarlijkese viering van het Ontzet van Leiden ‘verse’ diepvriesharing aangeboden, lekker vet met veel uitjes, heel graag als Nederlander met de hutspot naar binnen geslokt. Maar zulke haring moet wel in Nederland besteld worden! En toch … het smaakt ons alledrie, de brasem, de rendiersoep en de haring, onafhankelijk van je identiteit. Zo is het maar net!

Maar we zijn en blijven dus bij de vraag naar de identiteit.

Verschillen tussen Nederlanders en Finnen, tussen Nederland en Finland, zijn er zeker en die verschillen zijn soms zelfs groot en hebben toch wel denk ik allerhand met ons eigen ik te maken. Maar de meeste verschillen hebben uiteindelijk (zo is onze ervaring) weinig met onze echte eigenheid te maken, we kunnen zonder problemen in vele soorten natuur leven, in Nederland, in Zuid-Finland, in Karelië en in Lapland; we kunnen allerhand ter plekke traditioneels eten en drinken, we kunnen van Nederlandse en Finse kunst genieten; en dat alles zonder dat daardoor onze identiteit er echt door geschokt wordt of door elkaar heen geschud.

Wat is dan het verschil tussen de mensen in Nederland en Finland? Want verschillen zijn er, dat merken we dagelijks. Ik denk hierbij vooral aan de taal, de Fin-Oegrische taal van Estland en Finland. Die taal is en blijft voor ons (als buitenstaanders?) moeilijk, en we blijven de taal lastig vinden en begrijpen uiteindelijk niet alles, wat er gesproken of geschreven en gedacht wordt in Finland. Maar dit is toch voor de Finnen zelf de moedertaal, daarin wordt hun identiteit wezenlijk geboren!

Ik als talendocent ben er nog steeds niet goed achter gekomen, hoe dat nu eigenlijk zit. Voor een Nederlander zijn binnen de EU de romaanse talen van het zuiden moeilijk, maar leerbaar en integreerbaar, ook voor de Germaanse talen geldt dat overigens, en zelfs voor de Slavische talen, al is het daar wat moeilijker. Denken we maar aan onze moeilijkheid te begrijpen, wat er nu tussen Rusland en de Oekraïne gebeurt. Dat heeft alles met taal, informatie, communicatie en onderling begrip te maken; wij denken en zijn kennelijk anders dan de Russen, of dat nu de elite is of het volk; zelfs denken we anders dan de mensen in de Oekraïne, lijkt me.

Waar komt die identiteit dan vandaan? Waar komen de verschillen vandaan? Gedeeltelijk uit de taal wellicht, maar misschien ook uit de (politieke) historie, misschien ook uit de kunst en zelfs mogelijk ook uit de religie. Met die vraag houd ik me al lang bezig en een oplossing heb ik tot nu toe nog niet gevonden. Maar toch voel ik me in Finland thuis, fijn zo.

Peter Starmans

Ons zomerverblijf is aardig in de richting van Lappeenranta dus een uitgelezen kans om kort deel te nemen aan wat activiteiten van het zomerkamp. Geen sprookjes-zandkasteel voor ons, toch willen we wat uit de fantasiewereld mee beleven en bezoeken het kunstmuseum in Lappeenranta, niet ver van het zandkasteel. Zeg maar een sprookjeswereld voor volwassenen. We zoeken het hogerop en komen in de vesting van Lappeenranta, een oude fortificatie dat in de eerste helft van de 18^e eeuw is gebouwd door de Zweden, de toenmalige heerser.

Zonder verder in te gaan op de geschiedenis, want dat zou een lang verhaal worden, gaan we een van de oude gebouwen bezoeken, waar in een kunstmuseum werken van Sinikka Kurkinen en Veijo Rönkkösen hangen. Sinikka houdt van de kracht van kleur, en vorm en denkend aan het zomerkamp vind ik de open raam en het water buiten passend. Veijo’s expositie draagt de naam ‘Mystieke tuin’, ook passend bij het sprookjes thema. Hij maakt gebruik van het dubbel belichten van zijn fotomateriaal.

Langs de hoofdstraat door de vesting, Kristiinankatu, staan verschillende boetiekjes met kunstvoorwerpen, textiel en eet en drinkgelegenheden, gevestigd in de oude panden.

Het is mooi weer en daardoor zijn er veel bezoekers in de vesting en op de vestingwallen, met een mooi uitzicht over Lappeenranta.

Na onze eigen rondwandeling ontmoeten we enkele mannelijke deelnemers van het zomerkamp om vervolgens een begeleide tour langs een aantal bezienswaardigheden te bewandelen. De anderen wandelen met de kinderen weer terug naar de camping. We beginnen bij de oude kruidentuin waar men mee begonnen is in de 18^e eeuw. Nuttige groenten en kruiden werden er verbouwd. Een aantal planten hebben het overleefd tot heden, zoals de zeepkruid Saponaria. De wortel daarvan diende als medicijn voor hoest, leverproblemen en ook als een laxeermiddel.

Tot slot is er een privébarbecue op de camping voor de vereniging, iedereen doet wat: hout aanslepen, het grillen, brood snijden, salades maken, praten etc. Overigens valt mij op dat de jeugd aardig muzikaal is en in de eigen ruimte zich vermaakt, terwijl onze gesprekken en verhalen niet gehinderd worden.

Wij vertrekken weer naar ons zomerverblijf en nemen geen deel meer aan de sauna. Het was een zeer gezellig gebeuren en veel dank is verschuldigd aan de organisatoren van het zomerkamp en natuurlijk ook de assistenten.

• Wanneer ben je met je bedrijf in Finland begonnen en wat doe je precies?

Eind 2019 ben ik voor mezelf begonnen, nadat ik ruim 20 jaar lang bij UPM had gewerkt. Dat is een bedrijf in de traditionele Finse pulp- en papierindustrie en ik was daar actief in verschillende rollen rondom verkoopplanning, supply chain en finance. De laatste paar jaar werkte ik daar met business intelligence van Microsoft, dat heet Power BI, waarmee je heel goed inzicht kunt geven in grote hoeveelheden data. Toen realiseerde ik me dat ik dat prima als zelfstandige voor andere bedrijven zou kunnen doen. Momenteel doe ik werk voor diverse internationale ondernemingen, met als doel om hen beter inzicht te geven in hun sales-, supply chain- en financiële data. In principe kan het om allerlei soorten data gaan, als er maar veel gegevens aanwezig zijn. Er is veel werk in deze sector en het zijn vaak meerjarige projecten, dus ik hoef meestal niet actief op zoek naar nieuwe klanten.

• Zou je dit bedrijf of iets soortgelijks ook in Nederland begonnen zijn?

Daar is het antwoord heel duidelijk ‘Ja’ op. Na vele jaren in de bureaucratie van een grote onderneming is het heel prettig om voor jezelf activiteiten te ontwikkelen. Ik geniet ervan om complexe dingen inzichtelijk te maken en iets zo te presenteren dat iemand zegt: nu weet ik hoe ik over bepaalde dingen moet beslissen! Ik begon net vóór corona en had toen nog niet eens mijn eerste klant, maar gelukkig hadden de coronamaatregelen voor mijn bedrijf niet veel invloed, ze waren zelfs eerder een voordeel. Alles kon plotseling namelijk via Teams en omdat ik internationaal werk, was dat alleen maar positief. Ook na corona gaat het werk voornamelijk via Teams.

• Wat vind je van het ondernemersklimaat in Finland?

Ik heb een kantoor op de campus van de Aalto-universiteit in Otaniemi in Espoo, dat is een gebouw waar wel 100 kleine bedrijven in zitten die gebruikmaken van de infrastructuur van de universiteit. Er zijn hier gezamenlijke bijeenkomsten en diverse instanties aanwezig die start-ups ondersteunen met zaken als investeerders vinden en recruitment. Als zzp’er heb ik op dat vlak niet zoveel hulp nodig, maar ik heb er wel een positief beeld van.

• In hoeverre denk je dat je Nederlanderschap helpt of niet helpt bij je activiteiten?

Zelfs bij de klanten die ik in Finland heb gehad, was de voertaal meestal Engels. Ik gebruik eigenlijk alleen privé Fins. Maar het heeft niet echt invloed op wat ik doe, omdat mijn klanten in principe over de hele wereld kunnen zitten.

• Wat zijn je plannen voor de toekomst?

Ik ben destijds begonnen vanuit het onafhankelijk willen zijn, zoals je eigen beslissingen nemen, wanneer je werkt en waar. Er is op mijn gebied ontzettend veel vraag en ik kan makkelijk 4-5 keer meer werk krijgen dan nu. Daarom zou het kunnen dat ik ga uitbreiden en samenwerkingsverbanden aanga met andere mensen, maar daar moet ik nog goed over nadenken. Ik wil graag mijn onafhankelijk behouden, en met andere partijen erbij wordt dat toch anders, maar op een gegeven moment moet ik die afweging wel maken.

Website: www.mdj.fi

Contact: miel.dejong@mdj.fi