‘Het dagboek van Anne Frank is verwijderd (uit de bibliotheken) van de scholen’
‘Anne Frankin päiväkirjaa poistettu kouluista’
(Helsingin Sanomat, donderdag 21.8.2025, B3, onder de rubriek ‘cultuur, kulttuuri’)
Het betreft hier een vrij lang krantenartikel met een foto van Anne Frank, terwijl zij aan het dagboek aan het schrijven is. Het artikel gaat over honderden boeken, die verwijderd zijn of worden uit de schoolbibliotheken van Florida in de VS (en elders in Noord-Amerika). Het is niet voor niets, dat er aan toegevoegd wordt in het artikel, dat het nu Florida betreft, een politiek deel van de VS, waar de Republikeinen het voor het zeggen hebben. Dat doet de vrees of meer ontstaan, in hoeveel deelgebieden van de VS dit nog meer zal gaan gebeuren. De verwijderde boeken behandelen, wordt beweerd, met name wat betreft de andersheid (monimuotoisuus) van de Amerikanen (dus de mensen die anders denken als de Amerikanen) of vooral wat betreft racisme (rasismi), of rassendiscriminatie. Het is maar de vraag in hoeverre het verstandig of geoorloofd is, zelfs boeken over andere culturen of andere politieke systemen (in de geschiedenis of hedendaags) behandelen, uit de openbare bibliotheken te verwijderen. Gaat dat niet in tegen de vrijheid van meningsuiting en tegen de vrijheid van ieder mens, te lezen wat hij of zij wil? De mens leert pas volwassen denken, als deze zich gemeten heeft met andere denkwijzen, waar hij of zij het bijvoorbeeld niet mee eens is. Maar goed, het gaat hier bij dit besproken verbod over veel soorten titels en boeken.
De eerste titel van de betreffende boeken, waarvan er maar een paar genoemd worden (volgens The Guardian bijvoorbeeld en niet alleen in de Finse krant HS) en die in dit artikel ook als eerste genoemd wordt, is het dagboek van Anne Frank. HS preciseert: ”(met foto) Anne Frank (1929-1945) schreef haar dagboek in de jaren 1942-1945, toen zij en haar gezin ondergedoken waren in Amsterdam (omdat ze joods waren). Vanwege de vervolging van de joden toentertijd stierf Frank als 15-jarige in een concentratiekamp (Bergen Belsen).” Dit boek dus wordt onder andere uit de Floridase bibliotheken verwijderd, maar waarom eigenlijk? Vanwege de wereldoorlog of vanwege de jodenvervolging? Beide gebeurtenissen zijn een feit, waar we niet omheen kunnen en wat we ook niet mogen verzwijgen. Het dagboek is wel goed geschreven, geen meesterwerk dus van de Nederlandse literatuur, maar een algemeen erkend getuigschrift van het ondergedoken leven in de stad Amsterdam in de jaren van de laatste wereldoorlog, de tijd dus dat Nederland bezet werd door de Duitsers. Misschien gebeurde dit verwijderen vanwege het feit dat Anne, haar zus en hun ouders en de andere familie ondergedoken zaten aan de Prinsengracht in Amsterdam, tijdens WO II, toen Nederland onterecht bezet was door de Duitsers. De jacht op de joden, vanwege racisme dus? Het lijkt er wel op. En het is fout eventuele lezers dit dagboek te onthouden. Omdat het getuigt van een wijze van leven, dat onder de Duitse bezetting verboden was en achtervolgd werd. Omdat de nazi’s principieel de pest hadden aan alles, wat maar naar joods zijn zweemde, racisme dus. Het is lijkt me een schande, dat zoiets in de VS van tegenwoordig gebeuren kan. Het VS met de Republikeinse president Trump en zijn behoefte om de medemensen in hun denken en doen te bepalen. Dat lijkt me verfoeilijk!
Peter Starmans
Opmerking van de redactie: hoewel het dagboek van Anne Frank al heel lang een punt van discussie is geweest in Amerika en ook soms verboden werd, betreft het nu vooral een grafische bewerking.
