Stel je voor dat je een goedbetaalde baan opgeeft. Je koopt een bestelauto, je laadt hem vol met je meestbelangrijke eigendommen. Je vertrekt naar een land waarvan je de taal nauwelijks spreekt, behalve een paarvan de meest noodzakelijke woorden. Je denkt er aan een nieuw leven te beginnen. Voor wat betreft werk zijn er maar een paar vage beloftes en er is nog helemaal niet aan een woning gedacht. Zo vertrok de Nederlander Barend of Bart Braafhart in juli 1999 vanuit Rotterdam naar het Finse Salla. De plaats was hem bekend van tientallen vakantiereizen. Er stonden hem daar een handvol vrienden op te wachten. Maar zij hadden toch niet echt kunnen geloven dat hij een inwoner van Salla wilde worden. Zij hadden al meer rare toeristen meegemaakt. Toen Braafhart voor de eerste keer naar Finland ging, in 1978, was hij een jonge leraar. Hij was met zijn broer op reis in Zweden. “Mijn broer zei dat hij ook naar Finland wilde gaan. Ga je mee kijken?”
Al op hun eerste reis bezochten de mannen de Sallatunturi[1] . In zijn dagboek schreef Braafhart: “een heel bijzondere plek waar je naar terug zou willen gaan”. Hij werd overweldigd door een gevoel van ruimte dat hij op geen andere plaats had ervaren. Hij was er als natuurmens door gecharmeerd dat je zo maar vrij in het bos kon lopen. “In Nederland heb je alleen asfaltwegen waar je niet vanaf mag gaan. Er is geen echte natuur”. Braafhart ging vervolgens eens in de vier jaar naar Salla. In Rotterdam werkte Braafhart als leraar op een basisschool en als conrector. Hij had zijn werk goed willen doen maar werd gefrustreerd: het aantal leerlingen nam toe, maar er was steeds minder geld. Op een keer toen Braafhart door een klas wandelde, vroeg een leerling hem te gaan zitten. De jongen had niet kunnen schrijven omdat zijn tafel niet recht stond en wiebelde. De vloer was niet gelijk. “Ik zei tegen mijn baas dat het nu genoeg was. Wanneer wij de kinderen geen betere omstandigheden kunnen bieden dan in een ontwikkelingsland, vertrek ik”. En hij vertrok – en verhuisde naar Finland.
Omdat hij geld moest verdienen en Braafhart ervaring had met reizen, werd hij een manusje-van-alles in de toeristenbranche. Eerst maakte hij foto’s van toeristen in het rendierpark in Salla. Daarna ruimde hij sneeuw bij het toeristenhotel op de Sallatunturi. Hiertussendoor leerde hij Nederlands aan reisleiders. Maar een paar jaar geleden was hij een aantal maanden zonder werk en werd een beetje neerslachtig. “Toen ik nog maar twee mark en 65 penni op mijn bankrekening had staan, dacht ik dat het misschien beter was terug te gaan naar Nederland”. Maar toch konden de problemen worden opgelost. Hij werkt nu als reiscoördinator voor noordoostelijk Finland. Hij regelt de samenwerking tussen Salla, Kuusamo, Posio en Taivalkoski. Braafhart heeft ook reizen gepland voor Nederlandse groepen, en doordat hij dit erg succesvol heeft gedaan, komen veel Nederlanders weer terug. Een belangrijk moment was voor hem in afgelopen januari,toen hij door de lezers van het blad ‘Lapin Kansa’ werd gekozen als “Laplander van het jaar”. En paar dagen zat hij nachten lang achter de telefoon omdat Nederlandse journalisten hem wilden interviewen. “Iemand maakte de grap dat zelfs Jorma Ollila niet zo veel aandacht van de radio heeft gekregen als Bart”.
Dan heeft Braafhart nog een andere affiniteit met Salla – een eigen rendier. “Zeven jaar geleden vroeg ik of ik een rendier kon kopen. Hoe zou dat bij mij zijn opgekomen?” De rendiervereniging gaf wel toestemming aan toeristen om een rendier te kopen. Maar het was niet mogelijk een eigen oormerk te krijgen, waardoor je niet wist welk dier het precies was. “De eigenaar zei dat er een jong rendier was dat heel snel liep en dus wel was te herkennen. Die is voor jou”. Er moest toen een naam voor het rendier worden bedacht. In Nederland geeft Sint Nicolaas, samen met zijn zwarte knecht, Zwarte Piet, cadeautjes aan de kinderen op vijf december. Omdat het rendier zwart is, kreeg hij de naam Zwarte Piet of ‘Musta Pietu’. Vervolgens werd Braafhart ‘Pertti Poromies’ (Pertti rendierhouder) genoemd. Hij heeft geprobeerd om Pietu een slee te laten trekken omdat hij nu sterk en ook dik is. “De Nederlandse toeristen geven veel eten aan Pietu. Maar wanneer hij mij met een touw ziet, neemt hij de benen”.
Nederlandse vertaling: Arnold Pieterse, VNF Aviisi
Courtesy: https://www.hs.fi/
Hanna Lehto-Isokoski (Helsingin Sanomat, Julkaistu: 15.7.2003 3:00)
https://vnf.nu/aviisi-archief/Aviisi-2003-4.pdf
Arnold Pieterse
