Vakantie in Finland

VAKANTIE IN FINLAND 2021

Ondanks corona mochten we ons toch deze zomer binnen Finland bewegen, voorzichtig wel, met soms een mondkapje voor (in bus en trein bijvoorbeeld) en altijd op afstand (anderhalf tot twee meter, moeilijk hoor, dat altijd in de gaten te houden), maar toch …

We zijn slechts twee dagen bij vrienden in Asikkala geweest. Kort maar krachtig laten we maar zeggen, zeer de moeite waard. Heerlijk zo aan het water van het meer Vesijärvi, op korte afstand van het Vääksy-kanaal, dat dit genoemde meer met het meer Päijänne verbindt. Het eerste water met Lahti aan de kust, het andere met Jyväskylä.

We zijn voorts een weekje bij een nicht van Kaisa in Kesälahti geweest, gelegen tussen het meer Pyhäjärvi, waaraan ons zomerhuisje gelegen was, en het meer Puruvesi. De week was mooi, niet te heet, zoals deze zomer wel grotendeels was, maar zonnig en fijn. Het zwemwater was op goede temperatuur, niet te warm niet te koud, rond de 20 graad!

Op beide plekken hebben we in korte tijd het een en ander beleefd, verrassend veel wel, maar ook indrukwekkend. Echt! Want vakantie is voor ons niet alleen rust, maar ook cultuur. In Finland kun je (zelfs in het zomerseizoen van corona) allerhand interessants beleven, naast uiteraard rust, sauna, wandelen, bessenplukken in de zomer en paddestoelenplukken in de herfst of gewoon lekker zwemmen.

En vooral viel nu het verschil met een Nederlandse vakantie op (op de waddeneilanden of in Drentre bijvoorbeeld, heerlijk!). In Nederland is vakantie vieren mooi, in Finland ook, maar zo anders!

 

ASIKKALA

Opvallend is uiteraard de rust overdags en ’s nachts de stilte. Er zijn wat toeristen, maar niet teveel, geen massa’s. Er zijn ontmoetingsplaatsen, restaurants of café’s, maar ook die zijn niet overbevolkt, je kunt er smakelijk met elkaar eten en ongestoord converseren, zonder dat je je stem moet verheffen om de buren of het lawaai om je heen te overstemmen. Dat doet alleen al goed.

 

VÄÄKSY

Het Vääksy-kanaal werd een 150 jaar geleden geopend voor het waterverkeer. Met één sluis wordt het hoogteverschil (een meter of drie) tussen de twee grote wateren overbrugd. En deze waterbrug is niet eens erg lang, een paar kilometer slechts.

Dit kanaal was een tijdlang voor Finland economisch erg belangrijk, voor de houtindustrie vooral, want nu kon gekapt hout van Midden-Finland uit de omgeving van Jyväskylä probleemloos en stukken goedkoper via het water naar Lahti vervoerd en vandaar verspreid worden over de papierfabrieken en houtzagerijen in Zuid-Finland of geëxporteerd worden via Helsinki of Kotka naar het buitenland. Het economisch belang voor Finland is in dit opzicht uiteraard vanzelfsprekend.

Tijden geleden was het houtvlotten de goedkoopste en ook effectiefste manier, om gehakte bomen naar de industriecentra in het zuiden van het land te brengen, via Lahti uiteraard, dat toen een centrale functie had in het ruwhoutvervoer over water. Nu is het houtvlotten uiteraard verleden tijd, sinds de wegen voor vrachtvervoer per auto en ook de spoorwegen gemoderniseerd en ontwikkeld zijn en dus steeds belangrijker worden, omdat ze sneller zijn.

Een andere betekenis van het idyllische kanaal is er voor de toeristen per boot. Voor zeil- en motorboten, maar ook voor grote of kleine passagiersboten, want die kunnen nu zonder problemen een veel groter gebied bestrijken dan vroeger, toen het zuiden voor dit soort vrijetijdsbesteding kleiner, dus beperkter was. Dus toeristen waren er vele die van deze nieuwe mogelijke verbinding tussen uitgestrekte en schone wateren gebruik maakten.

De derde functie van Asikkala/Vääksy is haar betekenis als mooie ontmoetingsplaats. Vroeger waren het twee gemeentes, maar nu is Vääksy (dat een heel mooi dorp rond een meanderend riviertje vormt) opgenomen in de grotere gemeente Asikkala. Het kanaal is handig voor toeristen om verder te kunnen komen, maar is ook op zich heel mooi en interessant. Maar bovenal is de omgeving ervan is erg afwisselend, een zijtak van de Salpausselkä loopt er doorheen, als heuvelrug hoog, fraai bebost, ideaal voor loop- of wandelsport, met fraaie uitzichten en verrassende natuur, met veel bessen en paddestoelen in zomer en herfst.

Om een voorbeeld van de ontmoetingsplaats Vääksy/Asikkala te geven: de beter gesitueerden van Helsinki waren gedurende de zomer graag in deze streken, het was er mooi en rustig, je kon er genieten van de prachtige natuur en vooral: het was vanuit het zuiden gemakkelijk te bereiken. Vooral rijkere cultuurmensen voelden zich aangetrokken tot deze ontspannende streek, waar ze elkaar ‘natuurlijk’ konden ontvangen gedurende de zomer en waar ze ook in rust met elkaar konden discussiëren of overleggen. Bekende families zoals de Järnefelt’s (jaja, Aino was de dochter en zij was getrouwd met Jean Sibelius!), zij hadden hier hun zomerverblijf. En het nu bekendste punt van ontmoeting was dat van Johan Richard Danielson-Kalmari, een alom bekend Fins historicus van de UvH, voorts een bekend Fins politicus en staatsraad van eind negentiende begin twintigste eeuw, toen Finland naar zelfstandigheid en onafhankelijkheid streefde. Hij nodigde regelmatig in de zomer zijn collega’s naar zijn zomervilla  uit, er zal dus daar in Vääksy zeer zeker geschiedenis gemaakt zijn, bij de maaltijd of in de sauna! Het huis is nu museum, toen wij er waren waren er een fraaie tentoonstelling van streekgenote Nanna Susi. Heel mooie schilderijen, waarvan een paar foto’s.

 

KESÄLAHTI

In augustus waren we ook in een zomerhuis in Karelie. In het oudere plaatsje Kesälahti, idyllisch tussen het Puruvesi-meer (met zijn bekende muikut=kleine marene, heerlijk!) en het meer Pyhäjärvi gelegen. Wij woonden voor een weekje aan de Sinikivenlahti-bocht van het Pyhäjärvi, waar je heerlijk kunt saunen en daarna zwemmen in het frisse en o zo zachte Saimaawater.

CULTUUR

Kesälahti, weliswaar een vrij kleine dorpsgemeente, maar wel met een ruim cultuuraanbod.
We luisterden daar bijvoorbeeld op zaterdagmiddag naar een fantastisch pelimanni-concert en op dezelfde avond naar een wervelend vioolconcert door de bekende Finse vioolvirtuoos Pekka Kuusisto. Om stil van te worden. En de regen ruiste zachtjes op het hoge dak, heel passend!
Voorts was er een interessante tentoonstelling met werken van Kuutti Lavonen en zijn kunstenaarsvriend Pentti Hakala.
Die concerten beluisterden we in een niet meer gebruikte, enorme hooischuur van een kartano, mooi en origineel aangekleed en tot mijn verrassing met een voortreffelijke akoestiek.
De muziek was zowel volks (’s middags) als ook klassiek en modern (’s avonds), beide gebracht als een soort potpourrie. Heerlijk om mee te beleven!
De kleine tentoontelling van Kuutti Lavonen en Pentti Hakala was ook meer dan de moeite waard.
De een met prachtige, gevoelige, meditatieve beelden, de ander met abstracte schilderijen en originele, kleine hout-installaties.
Wonderlijk, dat zoiets in een klein maar actief Fins stadje wordt opgevoerd of tentoongesteld, en er waren ook nog genoeg bezoekers heb ik begrepen, fijn zo.
En … wat was het toch heerlijk zwemmen in een schoon Fins natuurmeer. Het water was al wat kouder, maar uitermate verfrissend en verkwikkend. Je zag vanaf het terras van ons zomerhuis een grote glinsterende waterplas, verlokkend in een natuurlijke, rustgevende omgeving. En stil dat het om je heen is, weldadig, echt waar. Overdags en ’s nachts!

SAUNA

’s Avonds zaten we heerlijk bij ondergaande zon in een savusauna bij vrienden. Wat is die hitte toch mild en strelend voor de huid, perfect vervolgd door een duik in het reine Saimaawater met een flesje bier erna! Een aanrader dus voor iedere saunafan.
Inderdaad is een electrisch verwarmde sauna ook wel ok, daar niet van, maar een met hout gestookte sauna is toch wel stukken beter en … een rooksauna spant zonder meer de kroon, ook al moet je je handen wel tussendoor goed afspoelen vanwege het roet, dat op de leuning van het saunatrapje is blijven hangen en dus zonder meer op de handen of de armen van de bader of baadster terechtkomt.
Nog iets over de sauna. Wat is het geheim ervan?
Sauna maakt rustig en schoon.
Schoon uiteraard en dat zal wel de oorspronkelijke idee ervan zijn. Maar toch vooral ook schoon van binnenuit, en niet alleen oppervlakkig zoals bij een snelle douche.
En rustig maakt een sauna tevens. Overigens, die rust of dat vredige gevoel tijdens en na de sauna, daar wist president Kekkonen alles van. Hij ging welgemoed met moeilijke gasten, bijvoorbeeld uit Moskou, uitgebreid naar de sauna en in hun gesprekken daar, ontspannen en eerlijk (zonder kleren, dus zonder poespas, van man tot man, dus zonder eretekens) bereikte hij vaak wat hij wilde.        Een goede illustratie van Finse zakelijkheid. Van man tot man, of voor mijn part van vrouw tot vrouw, ok, maar niet mengen, dan gaan andere zaken een te grote rol spelen en dat is tegen de principes van de sauna. Er is uiteraard een uitzondering: het gezin en de familie. Maar liever niet zoals in Nederland vaak: allemaal gezellig bij elkaar in ons blootje. Dat kan uiteraard wel, maar is niet in overeenstemming met het echte wezen van de sauna.

WATER

Nog iets anders: het water van een groot Fins meer. Wat heeft dat toch vele gezichten.
Vlak en stil water, vooral ’s avonds, als de zon aan het ondergaan is. Maar ook bij storm of harde wind, wat uiteraard grotere of kleinere golven veroorzaakt, soms vooral ook heerlijk om tegenin te zwemmen in dit vaak schone en zoete meerwater.
Dan weer rustig voortkabbelend water, wat meditatief aandoet en rust geeft, individueel misschien, maar vooral ook in gezellig samenzijn.
Ook mooi zijn wolken, in het water weerspiegeld, bij zonlicht of bij dreigende grauwzwarte wolkenmassa’s bij een naderend onweer. Geweldig!
Nou ja, er zou zeker nog veel meer over te vertellen zijn!

Laten we hierbij maar nu laten. Het was ons overigens deze zomer weer eens te meer duidelijk, dat Finland niet alleen een uitgestrekt land is met bossen en meren, maar ook een land met sauna en zwemwater en tevens ook een land met cultuur, oude en moderne. Dat is fijn, nietwaar?

Met groet,

Peter Starmans