Meestal zijn de evenementen van de vereniging een gebeuren van eten, drinken en elkaar ontmoeten met ieder zijn eigen verhaal. Ik geloof ook dat dit een van de belangrijkste functies van de vereniging is. Echter dit keer denken we iets te organiseren om wat van de rijke Finse geschiedenis te ontdekken, en van de mooie natuur te genieten. De keuze valt op de omgeving van Kouvola om ook de weinige leden in die regio iets te kunnen bieden. De ontmoetingsplaats voor de excursie is in Kymen Paviljonki, gelegen langs de Kymijoki, en vlak bij de kruising van de weg van Lahti naar Kouvola en de weg van Porvoo naar Lappeenranta. Het is zaterdag (25 mei) en de afspraak is 11 uur. Het blijkt echter toch te vroeg te zijn, want rond 11.30 uur was het gezelschap compleet. Het aantal aanmeldingen is beperkt, doordat er andere activiteiten in Helsinki-regio worden georganiseerd, en een paar afzeggingen. Na een kop koffie met wat daarbij maken wij een korte wandeling naar de rivier Kymijoki, die zich ter plaatse diep insnijdt door de vermaarde Salpausselkä, een eindmorenewal uit de ijstijd. Dat betekent een afdaling via een lange houten trap naar beneden. Lang kunnen we niet blijven want het gaat regenen. De weergoden werken ons deze dag tegen.

Met twee auto’s rijden we richting Verla. We zijn met ons zessen, dus tijd genoeg om met elkaar te praten. Ondanks dat we verlaat zijn begonnen, hebben we genoeg tijd om door het vers groen getooide landschap via een bochtige weg naar Verla te rijden. Verla is een oud gehucht gebouwd rond de fabrieksmuseum die we willen gaan bezoeken. Op een kaart van 1877 wordt het gehucht al genoemd, maar op de kaart van 1855 staan alleen wat eenvoudige boerderijen. Het lijkt erop dat dorpje ontstaan is door de fabriek. Dat de locatie echter al vroeger bewoond was, blijkt uit de ongeveer 7000 jaar oude rotsschilderijen. Helaas van dichtbij bekijken is geen sprake en op een plakkaat kunnen we ontdekken wat we zouden moeten kunnen zien. Fantasie is wel nodig.

Waarom naar Verla? Daar staat de eerste fabrieksmuseum. Het is niet zomaar een museum; het is een belangrijke museum bekroond met de status Unesco-erfgoed. In de fabriek werd tot 1964 van hout pulp gemaakt en van dat pulp werden kartonnen platen gemaakt, welke in Rusland en in Europa, en later over de hele wereld werden afgezet. De platen werden voor allerlei doeleinden gebruikt, zoals de schoolplaten die wij van heel vroeger kennen, verpakkingsmateriaal en zo zijn er meerdere producten. Langzaam, al pratend lopen we naar de kaartverkoop. De rondleiding om 2 uur begint in Verla. Gelukkig zijn we net op tijd binnen, want het gaat weer regenen. Een jonge gids vertelt in het Engels het verhaal van het werken in de fabriek. Hoe het hout aangevoerd werd, hoe het wordt geschild en vermalen en waar de pulp naar toe gaat. Het gebeurt allemaal mechanisch. De veiligheidsvoorschriften die we nu kennen waren er niet. Of te wel goed opletten, anders ben je zo je vingers kwijt bij het verwerken van het hout. De machines werkten allemaal op waterkracht. We doorlopen het hele productie proces. Trappen op, trappen af. Aan het einde zien we een film hoe het werk en het leven in Verla was. En dan weer naar buiten. Tijd voor een consumptie en de winkeltjes bezoeken. Druk is het niet. Vermoedelijk door het regenachtig weer, waardoor we nergens in de rij hoeven te staan. Om 4 uur gaat het winkeltje met de kaartverkoop dicht, waar ook boeken en andere snuisterijen met betrekking op de fabriek te koop zijn. Peter wil nog graag wat ansichtkaarten kopen maar het is al 2 minuten over 4. Nederlanders hebben daar wel een oplossing voor: op de deur te rammelen. En, jawel de winkel ging nog even voor Peter open.

Niet alleen de techniek is interessant, maar ook de architectuur. Zoals de directeurswoning, een prachtige villa. Een heel interessant bezoek. En dan weer terug richting Kouvola. Het begint even spannend te worden. De benzinetank is bijna leeg, en een benzinepomp in de buurt is er niet. Wordt het nog lopen? Gelukkig loopt het nog goed af en kunnen we verfrist door de regen weer naar huis met een ervaring rijker.

Arie Oudman