Bart Sanomalehdessä "De Telegraaf"
Courtesy: KB | National Library: shelve mark
Imaging Services KB, Dept. of Digitization
P.O. Box 90407; 2509 LK Den Haag
De Telegraaf
Rolien Créton
Bart in de Telegraaf
Courtesy: KB | National Library: shelve mark
Imaging Services KB, Dept. of Digitization
P.O. Box 90407; 2509 LK Den Haag
De Telegraaf
Rolien Créton
Bart Braafhart in memoriam
Bart Braafhart, een toeristische ondernemer uit Salla, stierf op 12 februari 2019 in het Centraal Ziekenhuis van Lapland in Rovaniemi. Hij was 61 jaar oud toen hij stierf. Braafhart, geboren in Nederland, reisde in 1978 voor het eerst naar Salla. Aan het einde van de reis schreef hij in zijn aantekeningen dat Salla een plaats was om naar terug te keren. De natuur van Salla had indruk gemaakt.
Dus keerde hij terug in de volgende zomers, dan in de winter en uiteindelijk in andere seizoenen. In 1999 stopte hij met werken als leraar in Nederland en is hij permanent naar Salla verhuisd. De eerste jaren van Braafhart in Salla werden doorgebracht met verschillende toeristische banen in bedrijven, projecten en gemeenten. Hij had onder andere een aanzienlijke impact op de Nederlanders die eind jaren negentig naar Salla reisden. In zijn werk voor toerisme in Salla en Oost-Lapland werd Braafhart in 2002 erkend toen hij tot Laplander van het jaar werd verkozen.
In 2012 richtte Braafhart een eigen bedrijf op, B.Art Collection, dat natuur- en cultuurgidsen en diensten voor reizigers aanbood. Hij maakte uitstapjes met zijn klanten, bijvoorbeeld naar het Tuntsa Wilderness Area en Oulanka National Park. Hij organiseerde ook fotografiecursussen van het noorderlicht en multimedia presentaties over het noorderlicht. Hij was sinds 2013 ook plaatsvervangend lid van de Tourist Board Matka Sallaan.
Braafhart was ongekend geïnteresseerd in geologie, noorderlicht en de Finse natuur en al zijn verschijnselen.
Zijn hoeveelheid kennis was enorm en je kon uren met hem praten, bijvoorbeeld over de opkomst van het noorderlicht, de bewegingen van de aarde en klimaatvariaties. Zijn klanten wisten zeker meer over het noorderlicht en natuurlijke fenomenen dan de gemiddelde reiziger uit Lapland. Braafhart zei altijd: ”Keep an eye on the sky” – houd de lucht in de gaten. Hij realiseerde zijn eigen motto en bracht vele herfst- en winterseizoenen door om de hemel en het noorderlicht te bekijken en foto’s te maken. In de vroege uren van de ochtend stuurde hij vaak door hem gemaakte foto’s van het noorderlicht naar de internationale sites van space agencies. Daar schitterde zijn foto vaak op de voorpagina.
De winter was de drukste tijd voor Braafhart. Klanten waren er genoeg en het noorderlicht werd ’s nachts gecontroleerd. De laatste keer dat we elkaar ontmoetten, grapte Braafhart dat de nachten gelukkig gelukkig bewolkt zouden zijn, zodat hij eens kon uitrusten. De dood van Braafhart is een groot verlies voor het toerisme van Salla. We verloren een vriendelijke, behulpzame en gepassioneerde persoon, die van Salla en zijn dieren in het wild hield. Het zegt genoeg over zijn liefde voor alles in en om Salla, dat hij naar zijn wens in Salla werd begraven.
Tekst: Kati Vesalainen, reiscoördinator van de gemeente Salla.
Vertaling: Guido Nuijten
Bekijk ook Bart Braafhart’s in memoriam pagina voor meer artikelen.
Een impressie van de wintersportdag in Jyväskylä
Om kwart voor elf druppelden de eerste mensen binnen bij het restaurant in Laajavuori, op dat moment kwam ook net de verbinding tot stand met de rest van Finland, dus het was opeens even een hectische start. Nadat de kinderen in het restaurant waren gesetteld, waar zij zich te goed deden aan menig kop warme chocolademelk, konden we in alle rust beginnen aan de vergadering. Met 9 personen boven de 16 jaar, was Jyväskylä tijdens de ALV dit keer goed vertegenwoordigd.
Het leukste van de dag was:
Sibe: “Het leukste was skiën, toen ik het tunneltje om heb laten vallen.”
Rosa: “Gewoon naar beneden skiën.”
Lies: “Om weer een keer op de latten te staan en het viel nog best mee. Ik ga het zeker meer doen.”
Alissa: “Glijden naar beneden.” (op de langlauflatten, nadat ze me veel moeite boven was gekomen)
Hanna: “Ik vond het heel gezellig om samen met Alissa te langlaufen.”
Raf: “Naar beneden en dan slippen!”
Severi: “Dat papa op zijn kont viel en Jelmer gewoon doorging.”
Sigurd: ”Het was plezant naar beneden skiën. Het einde van de vergadering, want we waren uitgehongerd. Het buffet zag er niet lekker uit, maar het eten was erg lekker.”
Jarno: ”Leuke locatie, gevarieerde moeilijkheidsgraad”.
Jelmer: ”Dat er Belgen waren!”
Groetjes uit Jyväskylä!
Koningsdag op de Nederlandse school
Elk jaar wordt er op de Nederlandse zaterdagschool in Espoo ook Koningsdag gevierd. Dit jaar was Koningsdag op zaterdag en kon de school het vieren op de dag zelf. De kinderen hadden in de ochtend gewoon les en na de lunch begon het feest. De weergoden waren ons deze keer goed gezind, want het was de hele dag zonnig en lekker warm. Alles kon dus buiten op het schoolplein plaatsvinden. Na het zingen van het Wilhelmus kon het feest echt beginnen. Er was een vrijmarkt en er waren allerlei activiteiten. Denk daarbij aan het traditionele koekhappen (met echte ontbijtkoek), waterballonnen gooien, schminken, rad van fortuin, grabbelen en het wederom erg populaire spijkerbroek-hangen. Natuurlijk was er ook sap voor de kinderen. Bij het café van de ouders konden koffie en lekker dingen gekocht worden. De opbrengst daarvan ging deels naar de school en deels naar een goed doel. Het Koningsdagsfeest wordt door de school georganiseerd, maar is ook voor mensen die niet verbonden zijn met de school. Het was dan ook leuk om te zien dat er een aantal mensen van buiten de school waren gekomen. Ik wil de school en vooral het organisatiecomité (zie foto) heel erg bedanken voor het organiseren van dit gezellige feest.
Mirjam Bilker-Koivula
Koningsdag 2019, Helsinki
Het is mijn eerste Koningsdag in Finland, met de Nederlandse Vereniging in Helsinki, en ik voel me een beetje ongemakkelijk; ik heb het niet zo op grote feesten met allemaal onbekende mensen. Ja, tuurlijk, ik had mezelf opgegeven voor dit feest, uit een behoefte me onder Nederlanders te begeven, mijn eigen taal te spreken, en m’n eigen cultuur te proeven (figuurlijk maar ook letterlijk – ik had gehoord dat er bitterballen zouden zijn). Maar aangekomen bij Villa Kivi, in het zonnetje uit de gure wind, komt het idee in me op terug te lopen naar een van de cafeetjes naast de villa en daar op het terras een kopje koffie te drinken alsof ik me nooit voor deze dag had opgegeven. Het idee vervaagt als ik andere Nederlanders naar de ingang zie komen – vandaag voor mij geen koffie maar Koningsdag.
Binnen hangt een gezellige huiskamer sfeer: er hangen Hollandse vlaggetjes en serpentines in de kleuren van de Nederlandse vlag. Ook de ballonnen zijn rood-wit-blauw. Bij de entree staat champagne klaar en in de ruimte naast de entree staan hapjes en Hollandse oude kaas. De bar is een aantal tafels tegen elkaar aangeschoven met daarop flessen frisdrank en wijn en blikjes bier. Kinderen spelen met een ballon en vullen hun hand en mond met het snoep en de chips die in schalen op de bar staan. Door de luidsprekers speelt een Nederlands popdeuntje, niet té luid zodat je elkaar nog kunt verstaan. De ambassadeur doet z’n woordje, de voorzitter van de vereniging z’n bedankje, en we zingen het Wilhelmus. En zoals beloofd, gaat er ook een schaal met vers gefrituurde bitterballen rond. Waar maakte ik me druk over? Het was een reuze gezellige Koningsdag!
Aagje van der Meer
Koningsnacht in Helsinki, 2019
Koningsnacht en dag is toch wel een van de leukste feestdagen in Nederland. Oranje aan, slingers om en buiten met z’n alle bitterballen en tompoezen eten met een biertje erbij. Dan nog even langs een festival of een paar kraampjes voor 2e hands spullen. Helaas zat ik, net als vele andere Nederlanders dit jaar in Finland tijdens Koningsdag. Daarom besloot ik een Koningsnachtfeest te organiseren in Helsinki. Slingers, vlaggetjes en stickers besteld in Nederland om het een beetje aan te kleden en natuurlijk Nederlandse hits opgezet.
De avond was een succes! Veel internationale studenten kwamen en iedereen kreeg uiteraard een Nederlands vlaggetje op zijn wang geschminkt. Ik had ook nog een quiz over Nederland gemaakt met wat leuke weetjes, waar ik later dan ook veel vragen over kreeg omdat sommige antwoorden ze best verbaasde. Blijkbaar weten sommige mensen niet dat Amsterdam de hoofdstad is, of wat het verschil tussen Holland en Nederland nou eigenlijk is. Guido en Rudy kwamen ook nog even langs, hierdoor is zeker dat iemand bij de quiz aardig wat antwoorden kreeg ingefluisterd.
Na een hele leuke avond in de bar zijn we met een groepje nog naar een club geweest. Iedereen die meeging kreeg een mooie sticker met de Nederlandse vlag op zijn kleding, dus viel het goed op dat wij bij elkaar hoorden. Veel mensen kwamen naar ons toe en tot mijn verbazing wisten heel veel mensen dat dit weekend een feestdag was in Nederland; “Something with the King or Queen”, kregen we vooral veel te horen.
Uiteindelijk dus goed Koningsnacht kunnen vieren en lekker meegezongen met Nederlandse muziek. De rest van het weekend overdag Koningsdag gevierd met andere Nederlandse studenten en bij de Nederlandse Vereniging! Ondanks dat ik niet in Nederland kon zijn tijdens Koningsdag heb ik me goed vermaakt het hele weekend met veel andere Nederlanders en natuurlijk Nederlandse muziek en hapjes!
Sterre van Dijk
Koningsdag 2019 in Oulu
Koningsdag werd dit jaar ook gevierd in de Universiteit van Oulu. De desbetreffende plek die normaal gesproken aangeduid wordt als ‘daar bij de groene kapstokken’, was voor de gelegenheid omgetoverd tot een onvervalst stukje Nederland, compleet met Hollandse gezegdes, oer-Nederlandse spelletjes en natuurlijk Nederlandse hapjes zoals kaasblokjes en brood met hagelslag. Ook de appelstroop ontbrak niet.
Als ik even voor tweeën aankom is iedereen nog druk bezig om de laatste hand te leggen aan de voorbereidingen. Overal hangen rood-witte-blauwe vlaggetjes en oranje ballonnen. Kinderen rennen vrolijk rond en iedereen heeft iets oranje aan. Zoveel oranje heb ik al een tijdje niet gezien. Nederlandser kan het haast niet! Gelukkig had ik thuis ook nog een speldje met de driekleur en een oranje bloem gevonden. Eerst is daar de kennismaking met Aline. We volgen elkaar al een hele tijd op Instagram, maar hadden elkaar nog nooit in levende lijve ontmoet. Ze blijkt net zo hartelijk en enthousiast als haar berichten!
Nadat ik mijn tulpenfoto’s en zeegezichten heb opgehangen is het tijd om verder kennis te maken. Er wonen veel meer Nederlanders in Oulu dan ik dacht en het blijkt dat velen er ook al behoorlijk lang wonen. Leuk om weer eens in het Nederlands te kletsen, maar ook fijn om te horen dat iedereen zo goed Fins spreekt!
Ondertussen konden de feestelijkheden in Nederland op een groot scherm gevolgd worden. De sfeer was ontzettend goed en dat werkte blijkbaar aanstekelijk want veel mensen bleven staan om een praatje te maken en een poging te wagen bij de sjoelbak of het spijkerpoepen!
Dan is het 16.00 uur. Guido Nuijten, die speciaal is overgevlogen uit Helsinki, brengt met ons allen de toost uit en daarna is het tijd voor het Wilhelmus. Vanzelfsprekend is ook het drankje oranje! Blokjes kaas en zelfs zelfgemaakte bitterballen doen de ronde. Finse vrienden en kennissen reageren altijd wat verbaast wanneer ik uitleg dat blokjes kaas een volkomen normale snack zijn op een feestje. Wat er precies in een bitterbal gaat, leg ik ze maar niet uit …
Heel erg bedankt allemaal voor het mooie feest en heel erg leuk om eindelijk kennis gemaakt te hebben met jullie! Tot ziens!
Ester van Dam
Foto’s: Lasse Lehto
Sallatunturi
Bart’s favoriete bezigheid. Mooie foto’s maken van de zo mooie natuur en natuurverschijnselen in en om Salla. Prachtige foto’s heeft hij gedeeld met de vereniging destijds in 2005. Hiervan deze collage.
- Een Tunturi is een zachtglooiende niet al te hoge berg, waarvan de top boven de boomgrens steekt. In Lapland zijn dat al de bergen hoger dan zo’n 400m. De toppen van Sallatunturi zijn ook bekend met de oude benamingen: grote heilige berg en kleine heilige berg, t.w. Iso Pyhätunturi ja Pieni Pyhätunturi, waarvan de hoogste 479 m is.
B.Art Noorderlicht
- Het Finse woord voor dit natuurverschijnsel is “revontulet”, wat vertaald kan worden als het vossenvuur. Volgens één van de vele mythes die Finland rijk is, is het noorderlicht de staart van een vos die sneeuwvlokken laat opdwarrelen, en zo het noorderlicht creëert.
- De kans op poollicht is logischerwijs het grootst in jaren met veel zonneactiviteit. Om de elf à twaalf jaar maakt de zon zo’n “actieve” periode door, wat zich uit in een groter aantal zonnevlekken. De vorige top in deze cyclus maakten we tussen 2000 en 2002 mee. Dat betekent dat we ook de komende jaren weer op meer noorderlicht kunnen rekenen. September en maart schijnen de beste maanden zijn. Hoe verder je naar het noorden gaat, hoe groter de kans om het kleurenspel te zien. In plaatsen als Utsjoki, Nuorgam en Kilpisjärvi kan je het noorderlicht soms wel vier à vijf keer per week zien!
Twee optische phenomenen in de nachtelijke hemel van Salla! Een fantastisch shot van het noorderlicht met een maanhalo in één foto.
Nawoord: Hoe maak je goede foto’s van het noorderlicht?
- Allereerst is het van belang om een goede locatie te kiezen. Dat wil zeggen een locatie met weinig strooilicht en met iets op de voorgrond. Noorderlichtfoto’s zonder voorgrond worden gauw saai.
- Om het noorderlicht te fotograferen is een goed statief heel belangrijk. Zet wel de stabilisatie op je objectief of camera uit. Liefst een statief met isolatie om de poten zodat je het vast kunt pakken zonder dat je vingers er aan vast vriezen. Gebruik verder een groothoeklens en verwijder het UV-filter en andere filters. Dit kan vignettering en rare kleuren en lichtkringen veroorzaken.
- Zet de camera op de handmatige stand (M).
- De sluitertijd zet je op 15-25 seconden. Langer dan 25 seconden is niet aan te raden, omdat de sterren dan streepjes in plaats van puntjes worden. Daarnaast worden de mooie noorderlichtexplosies dan wazige lichtbanen en dat is niet wat je wilt.
- Het diafragmazet je tussen F 2,8 – 5,6, al naar gelang de hoeveelheid licht die er is. Let er op dat de grootste opening vignettering kan geven. Daarbij is een net iets kleinere opening handig als je de voorgrond ook nog scherp op de foto wilt hebben.
- De ISO zet je tussen 200-1600, ook weer afhankelijk van de hoeveelheid licht en de camera die je gebruikt. Met een fullframe camera kun je meestal hogere iso-waardes gebruiken zonder last te hebben van ruis. Stel de iso liefst zo laag mogelijk in, maar bedenk dat diafragma en sluitertijd meer bepalend zijn voor het uiteindelijke resultaat. Soms beweegt het noorderlicht bijvoorbeeld zo sterk dat je de beweging moet ‘bevriezen’ door een korte sluitertijd te gebruiken. Dan heb je dus een hogere iso-waarde nodig. Eventueel kun je dan de ruisreductie in je camera aan zetten, maar ik fotografeer in RAW en doe dat liever achteraf in de RAW-converter.
- Vaste waarden voor sluitertijd, diafragma en iso zijn niet te geven, omdat de intensiteit van het noorderlicht varieert. Begin met ISO 640, F 4 en een sluitertijd van 15 seconden. Bekijk dan hoe de foto er op het lcd-scherm uitziet en check ook vooral het histogram!
