Puzzel uit 1995

Zoals Guido in zijn column al opmerkte, bestaat het Noorderlicht deze december exact 25 jaar. Als eerbetoon aan de eerste editie (nummer 1995-01) hierbij nogmaals de puzzel die toendertijd in het Noorderlicht is gepubliceerd. Uiteraard is de prijs inmiddels vergeven en hoef je niet op zoek naar een mooie ansichtkaart voor je oplossing.


Mkb’er in de spotlight: Annika Damsten

door Michel de Ruyter

1) Wanneer ben je met je bedrijf in Finland begonnen en wat doe je precies?

Ik begin in januari, daarom is het leuk dat ik in het Noorderlicht kom, dus dan kan ik mooi reclame maken voor mijn bedrijf AD-COM Home Service. Wat ik ga doen is service aan huis leveren, dus bijvoorbeeld boodschappen doen, schoonmaken en voor de kinderen zorgen, zoals van school halen – ik ben geen au pair. Of een maaltijd voorbereiden als ze daar geen tijd voor hebben. Alles wat mensen niet zelf kunnen doen, kan ik verzorgen, eigenlijk alle klusjes in en om het huis. Ik kan daarnaast ook mijn hond meenemen als gezelschapsdier, vandaar dat ik een foto met mijn hond heb doorgestuurd.

2) Zou je dit bedrijf of iets soortgelijks ook in Nederland begonnen zijn?

Ja, zeker. Weet je, er is heel veel vraag naar. Voordat ik met dit idee kwam, had ik contact met iemand die dit al vijf jaar doet. Zij vertelde me dat er enorm veel vraag naar is. In deze omgeving wonen nog vijf anderen die ze kent, en die zien elkaar niet als concurrenten maar spelen indien nodig dingen naar elkaar door. Dus dat heeft me echt aan het denken gezet. Ik weet overigens nog niet hoelang ik in Finland blijf, ik zou dit bijvoorbeeld als een soort copy paste in Nederland kunnen voortzetten.

3) Wat vind je van het ondernemersklimaat in Finland?

Ik kan daar twee dingen op antwoorden. Ik ben dertig jaar in loondienst geweest, deels in Nederland en sinds 2015 in Finland. In juli is dit idee ontstaan en ik ben in september begonnen met diverse aanvragen, voor de provincies Porvoo, Sipoo, Keski-Uusimaa. Dan heb je wel te maken met een enorme papierhandel en bureaucratie. Ik denk dat met het corona de regels strenger zijn. Ik ben wel geholpen door diezelfde vrouw waarover ik net vertelde. Ik denk dat ik zonder haar dit niet voor elkaar had gebokst.

4) In hoeverre denk je dat je Nederlanderschap helpt of niet helpt bij je activiteiten?

Ik spreek naast Nederlands ook Fins en Zweeds, mijn beide ouders zijn Fins en zijn ook in Finland geboren. Mijn vader komt uit een Zweedstalige familie en moeder een Finstalige. Als baby ben ik met mijn ouders naar Nederland verhuisd en daar heb ik 45 jaar gewoond. Ze wonen nu allebei niet meer in Finland, mijn vader woont in België en mijn moeder in Nederland. Het grappige is dat we tegenwoordig Nederlands tegen elkaar praten. Ik praat wel Fins en Zweeds met een dialect maar op zich zie ik er wel uit als een Finse, en ik begrijp de Finse cultuur, en de verschillen tussen Nederland, dus ik weet daar goed mee om te gaan.

5) Wat zijn je plannen voor de toekomst?

Ik heb altijd ambities. Sinds mijn 21e heb ik als manager gewerkt, voor onder andere WE en Hunkemöller. Ik werkte op het vliegveld hier in Finland, daar heb ik drie winkels opgezet en ik had 45 man personeel. Door corona is dat beëindigd. Maar ik heb nooit leren lezen en schrijven in het Fins, dus dat was met solliciteren wel lastig en is niet gelukt. Ik ga straks beginnen en misschien wel binnen 2 jaar personeel aannemen. Ik heb wel hoge verwachtingen, in eerste instantie doe ik het zelf en dan zie ik wel wat er op mijn pad komt. Daarna zie ik wel weer.

Bedrijf: AD-COM Home Service

Website: adcom-homeservice.com


Decembernieuws Ambassade 2020

Afsprakensysteem geopend; beperkte mogelijkheden tijdens kerstvakantie
Het online afsprakensysteem van de ambassade is open; er zijn ook beperkte mogelijkheden voor het reserveren van een tijd tijdens de kerstvakantie. Mocht uw reisdocument inmiddels verlopen zijn, of binnenkort verlopen, dan heeft dat geen gevolgen voor de aanvraag van een nieuw document.

Reisadvies
De ambassade ontvangt nog steeds veel vragen over reizen van/naar Finland en de mogelijkheden en onmogelijkheden. We proberen iedereen zo goed mogelijk te voorzien van antwoorden. De situatie veranderd voortdurend. Het is belangrijk te weten dat de ambassade niet de partij is die beslist of iemand wel of niet mag reizen en het land in kan/mag. De ambassade volgt de adviezen en instructies van de (lokale) overheden. Belangrijke bronnen hierbij zijn:

> De Finse grenswacht: https://www.raja.fi/en
> Nederlandse overheid: https://www.nederlandenu.nl/reizen-en-wonen/visa-voor-nederland/qas-voor-inreizen-in-nederland
> Finse overheid: https://valtioneuvosto.fi/en/information-on-coronavirus

 

Stemmen vanuit het buitenland

Wilt u zich registreren als kiezer buiten Nederland om te kunnen stemmen bij de Tweede Kamerverkiezing van 17 maart 2021? Dit kan nog tot en met 3 februari 2021 via de gemeente Den Haag. Meer informatie hierover vindt u op: https://www.nederlandwereldwijd.nl/wonen-werken/stemmen-vanuit-het-buitenland

Interview ambassadeur Desirée Kopmels door Finse Kamer van Koophandel
Kortgeleden werd de ambassadeur geïnterviewd door de Finse Kamer van Koophandel. Over zakendoen in Nederland en Finland, het start-upklimaat, covid-19 en over hoe Nederlanders de feestdagen in december vieren. U kunt het interview hier lezen: https://www.finncham.fi/news/2020/11/30/interview-ambassador-desire-kopmels-by-the-finland-chamber-of-commerce

Fietsverlichtingsactie

Zoals u wellicht wel heeft opgemerkt is de ambassade regelmatig betrokken bij activiteiten op het gebied van fietsen in Finland. Soms op het gebied van het verbeteren van de infrastructuur, soms door aanwezigheid bij fietsgerelateerde evenementen. Altijd met als doel het promoten van fietsen! Het is gezond, goed voor het milieu en voor lichaam en geest, en het is voordelig. En dit zijn zomaar een aantal argumenten waarom we – als Nederlandse ambassade – fietsen promoten. Veiligheid is daarbij ook belangrijk, zeker in de winter als de dagen in Finland kort (en donker) zijn. We zijn dan ook betrokken bij een fietsveiligheidscampagne die wordt georganiseerd door Pyöräliitto, de Finse fietsersvereniging. Deze campagne is geïnspireerd door de campagne die jaarlijks in Nederland uitgevoerd wordt. Via Finse scholen zal fietsverlichting worden uitgedeeld. Dit is onderdeel van het programma ‘Liikuva koulu’, oftewel ‘scholen in beweging’.

Wilt u ook een setje fietsverlichting ontvangen? Dat kan! Stuur uw adresgegevens naar HEL@minbuza.nl en wij sturen het aan u op. Een klein cadeautje van de ambassade voor wat licht in donkere dagen!

Fijne feestdagen!
Helaas zullen de ontwikkelingen rondom corona nog wel een tijd een rol spelen in ons leven. Zo ook tijdens het vieren van bijvoorbeeld sinterklaas en kerst. Velen van ons zien waarschijnlijk het geplande bezoek aan Nederland, of het ontvangen van bezoek uit Nederland, in het water vallen. Wanneer zien we onze Nederlandse vrienden en/of familie weer? De onzekerheden en beperkingen zorgen voor een vervelende situatie. En dit zal helaas nog wel even zo blijven. Niemand kan de toekomst voorspellen en we moeten verder in de huidige omstandigheden. We hopen dat de negatieve effecten (op zowel persoonlijk als zakelijk gebied) voor u beperkt blijven.

De winter is aangetreden, het is zelfs al enkele keren wit geweest. Maak het gezellig, zorg voor voldoende buitenlucht en beweging en blijf lekker warm! Namens de ambassadeur en het hele ambassadeteam wensen wij u fijne feestdagen en het allerbeste voor het nieuwe jaar!

Blijf op de hoogte
Blijf op de hoogte van (corona) nieuws gerelateerd aan Nederland/Finland en volg onze Facebook-pagina en/of Twitter. U leest er onder andere over activiteiten in Finland met een Nederlandse component op het gebied van cultuur, handel & innovatie en publieksdiplomatie.

Facebook: netherlandsembassyhelsinki
Twitter: @NLinFinland
Website: https://www.nederlandwereldwijd.nl/finland


Voorwoord december 2020

Vooruitkijken of terugkijken?

Allereest een mooi jubileum. Ons Noorderlicht bestaat nu, december 2020, precies 25 jaar. De eerste editie van de eerste jaargang in 1995 is, net als alle andere edities, nog terug te lezen op onze website: https://www.nederlandsevereniging.fi/nvif_files/noorderlicht/editie1995-01.pdf. Peter Starmans, onze toenmalige voorzitter en huidig erelid, schreef over de destijds lang gekoesterde wens en de hoop op nog vele volgende edities. Dat is gelukt, waarvoor dank aan allen, die soms eenmalig, soms door de jaren heen hun steentjes hebben bijgedragen. Ons verenigingsblad van ons en voor ons. Op naar de volgende 25 jaar.

 

Dan dichter bij nu. Wat een jaar was 2020. En het jaar is nog niet eens voorbij. Het jaareinde geeft nog de apotheosen met de brexit en de nasleep van de verkiezingen in de VS. En dan nog die never ending story met corona, die nu ook meer en meer naast alle besmettingen, ziektes en overledenen ook tussen de oren z’n uitwerking heeft. Langer en langer zijn een hoop familie en vrienden opeens heel ver weg en moeten we het veel meer met elkaar hier in Finland doen, maar we mogen gelijkertijd weer niet met teveel zijn. De sint moet online, kerst is behelpen. Er zal wel veel naar de top 2000 geluisterd gaan worden.

 

Gelukkig hebben we wel een aantal kleinere activiteiten kunnen organiseren, zoals karten, klaverjassen, wandelen in Porvoo (in Turku ging het helaas niet door). Ook het Leidens Ontzet met social distancing lukte. Dit alles blijven we doen, zolang het niet anders kan. Als iemand, waar dan ook in Finland, ook een kleinschalige, gezellige activiteit of bijeenkomst wil opzetten, klop bij ons aan en we zullen je daarin in alles steunen. Elkaar blijven zien is essentieel.

 

Rest ons, namens het bestuur, iedereen een zalige en prettige kerst toe te wensen, bovenal voor zover mogelijk in samenzijn met naasten en geliefden. Voor wie lekker hapjes wil bakken, biedt de eerste editie van het Noorderlicht mooie recepten voor oliebollen, appelbeignets, kerststollen en speculaas. Voor 2021 wensen we iedereen vooral een goede gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk, en samenzijn. Laten we er voor elkaar wezen.

 

 

Namens het bestuur,

Mirjam, Sanna, Sanne, Suzanne, Bas, Stefan en ondergetekende,

 

Guido


HET VERHAAL OVER HET BELEG EN ONTZET VAN LEIDEN

Hoe zit het eigenlijk met onze viering van het Leidens Ontzet, vroeg ik me een tijdje geleden af. Wat vieren we eigenlijk en waarom vieren we het in Finland?

 

Bij het opruimen (wat moet je anders doen tijdens de corona?) kreeg ik de tekst in handen van de 3 Oktoberlezing van 2013. Deze lezing hoort thuis in een rij 3 Oktoberlezingen, in de loop der jaren gehouden door mensen, die echt van wanten weten. De tekst van het interessante boekje waar ik hier op doel, heeft als titel: ‘De les van Leeuwtje. Kinderboeken over het beleg en ontzet van Leiden’, geschreven door Lotte Jensen, die op dit moment het hoofd is van de afdeling culturele en literaire historie aan de Nijmeegse Radboud Universiteit. Deze tekst gaf me een leidraad in handen voor het onderstaande artikel.

 

Van de ene kant moeten we er bij dit thema van uitgaan, dat Leiden in 1574 een van de grote en belangrijke steden van de opstandige provincies, van Holland met name, was. Deze stad werd tweemaal na elkaar door de Spaanse troepen belegerd, maar hier gaat het met name over het tweede beleg door het Spaanse leger in 1574 en het uiteindelijk ontzet van de stad Leiden op 3 oktober van datzelfde jaar, bevrijd door het geuzenleger, dat in de dienst van Willem van Oranje stond. Dat deze stad Leiden toen belangrijk was voor de Staten van Holland maar ook voor de leider van de opstand, Willem van Oranje, blijkt wel uit het feit dat reeds in februari 1575 als dank voor het ontzet de universiteit van Leiden in het leven werd geroepen, een universiteit, die al snel in de zeventiende eeuw een van de meest begeerde reformatorische plekken van wetenschap in Europa zou worden.

 

Het Leids Ontzet als belangrijk feit gaat daarom niet over een strikt stedelijk of regionaal gebeuren, maar het kreeg meteen een algemene, nationale betekenis: een belangrijke Hollandse stad werd bevrijd van de gehate katholieke Spanjaarden en werd daarom beloond met de stichting van een reformatorische universiteit. De eigenlijke geschiedenis rond dit beleg en ontzet behandel ik hier overigens verder niet, omdat het me daar in dit artikeltje niet zonder meer gaat. Dat alles is gemakkelijk (via het internet bijvoorbeeld) op te zoeken.

 

Van de andere kant zijn er rond deze gebeurtenissen aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog tegelijkertijd min of meer waar gebeurde overleveringen ontstaan, een soort sagen of verhalen, rond personen, die een belangrijke rol bij het gebeurde gespeeld zouden hebben. Bijvoorbeeld verhalen over de voorbeeldige burgemeester Van der Werff of over moedige Magdalena Moons; of verhalen over Cornelis Joppenszoon met z’n hutspot of over het in de titel van Lotte Jensens lezing genoemde Leeuwtje, een dappere jongen, die door zijn flinke gedrag tegenover de aanvallende Spanjaarden de held was van een van die overleveringen, en die voor zijn dapperheid met zijn leven moest boeten.

 

Over dit laatste verhaal wilde ik het hier nu hebben. Dit verhaal is namelijk in talloze variaties en met vele strekkingen (een soort interpretatie van de auteur van het verhaal) in een menigte boeken en boekjes (meer dan dertig) in de loop van de bijna vierhonderdvijftig jaar na het Leidens Ontzet doorverteld. Zelfs in onze twintigste eeuw zijn er nog twee boeken met dit thema verschenen.

 

(Opmerking: voor een goed algemeen overzicht over de historie van het beleg en ontzet van Leiden zelf en de overleveringen eromheen, zie bijvoorbeeld: https://historiek.net/leidens-ontzet-1574-hutspot-haring-wittebrood)

 

Geschiedenis is gebeurde geschiedenis en gebaseerd op feiten; verhalen (of sagen) eromheen echter zijn echter vooral fictieve en hopelijk spannend vertelde verhalen over het gebeurde. Uiteraard zijn die verhalen ook wel gebaseerd op de feiten (dus niet louter uit de fantasie van de auteur ontsproten). Maar toch … ze zijn min of meer fictief gekruid en verteld in teksten, die de lezer moesten boeien, anders zou geen kip het verhaal verder lezen. En dat is toch de bedoeling van zulke boeken niet! En dat vertellen gebeurde in dit geval inderdaad af en toe in literaire werken voor volwassenen (in gedicht- of prozavorm), maar vaker nog in werken voor jeugdigen (van jong tot oud) of zelfs in stripverhalen als Suske en Wiske (Het lijdende Leiden, 2011) en Donald Duck (Hutspot bij de Spanjaarden, 1997).

 

Bewerkingen van het thema ‘beleg en ontzet van Leiden’ (voor jeugdigen dus vaak bedoeld, maar zeker niet alleen voor hen), die verhalen begonnen eind achttiende eeuw en vooral in de negentiende eeuw bij bosjes te verschijnen, tientallen leesboeken alles bij elkaar.

 

In en na de tijd van de Verlichting (eind achttiende eeuw en verder), een beweging die pedagogisch beweerde, dat de mens opgevoed kon en moest worden om goed en gezond te kunnen leven, was zo’n verhaal en om vele redenen een literaire uitdaging. Want vaak bracht zo’n verhaal jammer-genoeg het gevaar met zich mee, allerhand uitdrukkelijke moraal (christelijk, burgerlijk of politiek) te preken, soms zelfs als van een kansel van bovenaf te prediken.

 

Dat we aan zo’n gepreekte moraal in onze tijd wel eens twijfelen of er in feite weinig behoefte meer aan hebben (aan die moralistische uitweidingen of tendensen dus), dat is wel waar en ook wel goed, maar toch …? Tot ver in de twintigste eeuw was de paternalistische overtuiging (in kerken, staat en maatschappij) heel sterk aanwezig, de gelovige of de burger, dus ook de jonge, schoolgaande jeugdigen werd tot allerhand moreel goed gedrag van bovenaf ‘gedwongen’. Vooral nadat in 1857 het vak geschiedenis verplicht schoolvak was geworden. In dit schoolvlak speelde de geschiedenis rond het beleg en ontzet van Leiden een belangrijke rol. Vooral de jonge mens was toch nog opvoedbaar! Dus moest hij streng en moreel waarlijk koste wat het kost opgevoed worden! Via de school, via de kerk of hoe dan ook!

 

Gelukkig zijn die strenge tijden uit het ‘rijke roomse of hervormde leven’ voor de meesten van ons verleden tijd. Maar misschien is die paternalistisch bemoeienis van bovenaf toch nog steeds een beetje aanwezig? Denken we alleen maar aan de neerbuigende en pedagogische manier, waarop Nederlandse of Finse regeringsleiders en ook anderen (deskundigen vaak) omgaan met hun onderdanen of patiënten, met ons burgers dus. Ik voel me in ieder geval af en toe bedreigd in het mij van bovenaf aangeprate ‘lidmaatschap’ tot de hoogste risicogroep in de heersende coronacrisis, jaja … En toch steekt ook daar zonder meer iets goeds in, dat zien we heus wel in! Want iedere mens en burger heeft voorlichting nodig, ook al is hij/zij zelf nog zo verlicht. Dat verlicht zijn doen en laten!

 

Er werd dus in verhalen met het genoemde thema een duidelijke boodschap gestopt, die godsdienstig kon zijn, maar ook (politiek gezien) nationalistisch, vaderlandslievend om het wat vriendelijker uit te drukken, en meestal gaat daarmee parallel oranjegezindheid. Willem van Oranje was toch, zeker na de afschuwelijke moord op hem, de onbestreden Vader des Vaderlands geworden?

 

De helden van veel boeken rond het Beleg van Leiden (Leidens Ontzet) waren vrijwel allemaal oprecht en belijdend protestant, het katholieke element werd immers juist in de tegenstander, in de oer-katholieke Spanjaarden, fel bestreden. De helden aan de gereformeerde kant waren flink, vrank en vrij, dapper en moedig en ze beminden hun medemens onder het volk (wat uiteraard een heel goede eigenschap is) op christelijke en/of human(istisch)e basis. Dat geldt zeker voor vrijwel alle figuren uit de (jeugd)boeken over Leidens ontzet tot en met die van de Tweede Wereldoorlog. Want daarna veranderde er toch wel iets.

 

De oranjegezindheid was overigens vrijwel altijd en overal sterker of zwakker in de verhalen aanwezig, ook al bezit de koning of de koningin (ondanks onze trouwe koningsvieringen met Wilhelmus en al) zeker nu niet meer de onaantastbare positie die zij nog lang hadden, in de negentiende eeuw vooral.

 

De godsdienstigheid was er vaak negatief in aanwezig in de vorm van een felle en scherpe tegenstelling tussen pro-protestant en anti-katholiek. En dat laatste ontaardde soms in de boeken van eind negentiende en begin twintigste eeuw in een nu toch wel onbegrijpelijk heftig anti-papisme (zeker in de acht boeken die rond het jubileumjaar 1875 verschenen). En het woord ‘paap’ is hier echt niet vleiend of plagend bedoeld, maar min of meer als scheldwoord. Lang daarna pas vlakte die negatieve tendens af tot een meer moderne, tolerantere houding tegenover elkaar, christelijk denkend in oecumenische termen, zodat eenieder zonder gestoord te worden zalig kon worden via zijn eigen levensopvatting.

 

Het achttiende- en negentiende-eeuwse principe kan scherp uitgedrukt worden in de volgende zinsnede: ‘Twee geloven op één kussen, daar zit de duivel tussen!’. Dat geldt echter tegenwoordig steeds minder, lijkt me. Bij ons thuis in ieder geval niet. Het relativeren van de eigen levensopvatting dringt steeds meer naar voren, zoals Pilatus al zei of vroeg: ‘Wat is waarheid?’ Niemand weet het meer precies, honderd procent, er heerst tegenwoordig hopelijk steeds meer respect voor andermans opvatting, al zoeken we wel gezamenlijk naar de/een waarheid. Maar toch … niemand heeft die nog in pacht. Daar ga ik in ieder geval graag van uit!

 

Was nu het tolerante (Erasmiaanse) denken helemaal onbekend in de negentiende eeuw? Nee, zeker niet. Als sprekend voorbeeld zou ik hier een boeiend verhaal over het genoemde thema naar voren willen halen, geschreven door een van de bekendste Nederlanders van toen, de veel gelezen schrijver van alom gelezen (nu nog steeds!) historische romans: Jacob van Lennep. Hij schreef al in 1855 het verhaal ‘Drie jongens bij het beleg van Leyden‘, dat verscheidene malen opgenomen werd in latere herdrukken van zijn werk, een verhaal met een opvallend tolerante strekking over een vriendschap tussen de katholieke Gijsbrecht, de protestantse Willem en de dappere protestantse held Leeuwtje. Dit verhaal getuigde toen van een nogal moderne instelling tegenover godsdienst en idealistische dapperheid, samen met als vaderfiguur hierachter, burgemeester Van der Werff. Dit was wel een heel andere literaire benadering van het beleg en ontzet van Leiden dan we in de meeste andere verhalen tot de Tweede Wereldoorlog (en soms ook nog erna) lezen.

 

”Van Lennep houdt zijn jonge lezers een verzoeningsgezinde boodschap voor door de nadruk op de vriendschap tussen de ravottende jongens te leggen. Hoewel ze een verschillend geloof belijden, kunnen ze toch de beste vrienden zijn. Religieuze verschillen zijn dus te overbruggen. Daarmee liet Van Lennep een verrassend modern geluid horen: tot ver in de twintigste eeuw namen de meeste schrijvers van kinderboeken over het Leids Ontzet juist een uitgesproken protestants standpunt in.” (Lotte Jensen)

 

De nationalistische of (vriendelijker gezegd) vaderlandslievende strekking van de Leids Ontzet-verhalen leefde vooral sterk onder het volk in het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden na de trieste en traumatische Napoleontijd, dus na 1815. Deze tendens kwam nog even (en dit ook nu nog te begrijpen) tijdens de Tweede Wereldoorlog aan bod, als uiting en symbool van vrijheidsdrang tijdens onderdrukking, als verzet tegen de Duitse bezetter van toen. Dit boek van A.D.Hildebrand, Postduiven voor de prins. Beleg en ontzet van Leiden (1941), heb ik wat later, toen ik nog een schooljongen was, graag gelezen.

 

Daarna werd het verhaal rond het beleg en ontzet van Leiden echter steeds neutraler en wat de strekking betreft onschuldiger, het werd meer gewoon: een spannend nationaal verhaal zonder een expliciete boodschap. Het werd meer een typisch, algemeen verhaal voor jeugdboeken, beeldverhalen of stripboeken, waarin het vooral ging om de vlotlezende spanning van een boeiend historisch verhaal, helemaal al in de stijl van bestsellers of thrillers van nu. En vooral ging het om de psychologie van de optredende personen. Maar toch blijft staan: het ging bij het verhaal over het Leidens beleg en ontzet van 1574 niet alleen om een regionaal, maar vooral om een algemeen Nederlands, belangrijk nationaal volksverhaal. Goed zo!

 

Omdat het verhaal over het Leidens Ontzet in de symboliek neutraler is geworden, dus voor de meesten van ons zonder meer te accepteren, en tevens, omdat het in een gezonde zin ook een algemeen, gewoon vaderlandslievend thema zonder romantiek of bepaalde strekking is geworden, lijkt me de viering ervan in buitenlandse verenigingen zoals de NViF (zoals ook de vieringen van Sinterklaas en Koningsdag) als jaarlijkse en traditionele herfstviering helemaal op z’n plaats.

 

Hoe en wanneer en waar die jaarlijkse vieringen in het programma van de NViF terecht gekomen zijn, daarover zou een ander verhaal te schrijven zijn, maar het was me nu belangrijk, iets meer te zeggen over het verhaal zelf van het beleg en ontzet van de stad Leiden in 1574 en de telkens veranderende betekenis ervan in de loop der tijden voor ons, Nederlanders.

 

Het verhaal is dus in de loop van de eeuwen een voor iedere Nederlander zinvol en algemeen Nederlands verhaal geworden, zonder meer geschikt om het niet alleen in Leiden, maar ook in het buitenland onder de Nederlanders als Leids ontzet-bijeenkomst te vieren, als een herfstfeest, waar we als landgenoten bij elkaar willen komen om elkaar na een lange zomer weer te begroeten en om daarbij gezellig bij te praten. Dat alles met witbrood en haring, hutspot en een daarbij passend drankje. Wat kan daar nou tegen zijn?

Peter Starmans


ALV en LO zondag 4 oktober 2020

Algemene Ledenvergadering (ALV)

 

In het onderkomen van de vrijwillige brandweer in Espoo (‘Espoon VPK’) vond op zondag 4 oktober de gecombineerde ALV en Leidens Ontzet plaats. Het was de tweede ALV in coronatijd, waarbij de voorjaars-ALV dit jaar al volledig online had plaats gevonden. Echter, met oog op de viering van het Leidens Ontzet was deze keer gekozen er ook weer een fysieke bijeenkomst van te maken – uiteraard met inachtneming van de geldende aanbevelingen met betrekking tot hygiëne en afstand houden.

 

 

De vergadering begon om 15.00 uur in de inmiddels bekende opzet, dus met zowel online als ter plaatse aanwezige leden, 22 personen in totaal.

 

Het bestuur gaf een overzicht van secretariële zaken, met een stabiel aantal van 186 leden, waarna het activiteitenprogramma van 2020 en voor 2021 besproken werd. Uiteraard zijn veel activiteiten voor volgend jaar nog onder voorbehoud, afhankelijk van de ontwikkelingen rond COVID-19. Het bestuur staat dan ook open voor nieuwe ideeën voor onlineactiviteiten. Ondertussen gaan voorbereidingen voor bijvoorbeeld het zomerkamp 2021 in de omgeving van Tampere gewoon door.

 

Belangrijk agendapunt betrof de presentatie en goedkeuring van de begroting voor 2021. Financieel bezien was 2020 een overwacht jaar, wederom als gevolg van COVID-19, wat ertoe heeft geleid dat een aantal activiteiten geen doorgang kon vinden. Gelukkig waren er wel degelijk ook een flink aantal zeer geslaagde activiteiten die wel gewoon door konden gaan, zoals de nieuwjaarsborrels op verschillende plaatsen in het land, het zomerkamp in de archipel van Turku, een fietstocht in Espoo en de Mosseldag.

 

Toch heeft de vereniging als gevolg van het beperkter aantal activiteiten geld overgehouden dit jaar. In samenhang met het eerdere ALV-besluit het eigen vermogen van de vereniging terug te brengen, alsmede met het feit dat de vereniging geen winst mag maken, stelde het bestuur voor de contributie voor 2021 éénmalig te halveren. De begroting en contributie zijn door de ALV unaniem goedgekeurd.

 

Verder heeft de ALV een commissie aangesteld die zich bezig zal gaan houden met het actief aan de leden beschikbaar stellen van de boeken die de vereniging in bezit heeft. Hierover meer elders in deze Noorderlicht. Namens de Noorderlicht-redactie werd een oproep gedaan voor columnisten voor Noorderlicht. Ook éénmalige bijdragen zijn zeer welkom.

 

De notulen van de vergadering zijn beschikbaar op de website van de vereniging (https://www.nederlandsevereniging.fi/over-nvif/officiele-stukken/).

Leidens Ontzet (LO)

 

Aansluitend aan de ALV werd, met een beduidend kleiner gezelschap dan in voorgaande jaren, het Leidens Ontzet gevierd. Mochten we vorig jaar nog meer dan 50 personen verwelkomen in Rupla, deze keer bleven we begrijpelijkerwijs steken op een kleine 20 aanwezigen.

 

Gelukkig hadden de traditionele Hollandse haringen, hutspot en borrel wel hun weg naar Espoo gevonden, hetgeen we ons dan ook goed lieten smaken!

Het was zeker een gezellige avond, maar met een dergelijk klein groep in een grote ruimte wel wat minder sfeervol en feestelijk dan normaal. Hopelijk kunnen we daar volgend jaar weer verandering in brengen!

                                                                 

Bas Nieuwenhuis


Mosseldag #2, 13 september 2020

De tweede mosseldag binnen onze vereniging werd gehouden op zondag 13 september 2020 in Poliisien kesäkoti op Lauttasaari. Bijna precies een jaar geleden waren we al op de eerste mosseldag geweest. Dat was een groot succes en zeker voor herhaling vatbaar.

Omdat wij dit jaar helaas met het coronavirus te maken hebben, moesten de organisatoren extra maatregelen treffen om het mosselfestijn op een veilige manier te kunnen laten plaatsvinden. Alle deelnemers hadden van tevoren gedetailleerde gedragsregels ontvangen. Het ging allemaal netjes volgens de aanbevelingen van de Finse regering, zoals voldoende sociale afstand en mondkapjes voor het bedienend personeel.

We waren met een gezellige groep van 45 personen. Vijf personen hadden helaas af moeten zeggen in verband met quarantaine. Wij zaten deze keer in de grote zaal, waar genoeg ruimte was voor grote tafels met veel afstand tussen de stoelen. Er was van tevoren een tafelschikking gemaakt en daarbij werd ook geluisterd naar ieders wensen. Het was even wennen om zo ver van elkaar verspreid te zitten, maar dit gaf ook meteen gespreksstof en reden tot hilariteit

Eerst werd er een welkomstdrankje aangeboden en tijdens de eerste ronde werd een welkomstgroet door voorzitter Guido uitgesproken. Tijdens de mosseldag van vorig jaar waren de gasten in twee groepen verdeeld die om de beurt konden eten. Dit jaar aten we allemaal tegelijk. Dat zal logistiek gezien heel wat planning gevergd hebben, en het zal ook arbeidsintensief geweest zijn voor de koks in de keuken, maar het verliep allemaal erg vlotjes. Omdat de gasten niet rond mochten lopen, werd het eten vanuit de keuken aan tafel gebracht. Een paar jongeren serveerden, Myrthe en Valentijn, de drankjes aan tafel, wat ze duidelijk spannend vonden. Een leuk idee om de jeugd ook wat taken toe te schuiven. Al doende leert men, en zo wordt de volgende generatie alvast ingewijd in het verenigingswerk.

De mosselen werden in twee rondes geserveerd. De eerste mosselen waren lekker in bier gekookt. Daarbij hoorden natuurlijk ook stokbrood, sausjes en friet (of patat, ligt eraan of je van beneden of boven de rivieren komt). Gedurende de pauze konden we buiten van het mooie weer en het prachtige uitzicht genieten. De politie heeft een schitterende plek uitgekozen voor hun zomerverblijf! Ook buiten hielden we de aanbevelingen aan van de Finse regering om voldoende afstand van elkaar te houden, maar het was een goede gelegenheid om wat rond te lopen, een praatje aan te knopen en een spelletje te doen

Na de pauze begon de tweede ronde. Deze keer waren de mosselen in wijn gekookt, wat bij de meeste mensen een lichte voorkeur bleek te hebben. We hebben zelfs nog even het liedje “Zeg ken jij de mosselman” gezongen. Hier volgt wat op het internet staat over de oorsprong en hoe het eigenlijk gezongen moet worden: ‘Een kinderliedje dat in 1890 voor het eerst op schrift werd gezet. Kind 1 zingt de eerste strofe, kind 2 antwoordt met de tweede strofe en samen zingen ze de derde strofe. Daarna zingt kind 2 de eerste strofe, antwoordt kind 3 en zingen ze met zijn drieën de derde strofe.’ Zo uitvoerig hebben we het niet gezongen. Het was leuk en toepasselijk om het even tijdens een mosseldag te zingen, maar het is echt een liedje van vroeger, voor in de bus tijdens een schoolreisje.

Als toetje kregen we nog koffie met een oer-Hollandse stroopwafel. Al met al was het een heerlijke maaltijd en we hebben gesmuld. Het heeft toch iets bijzonders om schelpdieren te eten. Erg veel vulling zit er niet in, maar het is wel lekker. De tradities eromheen zijn misschien het leukste en het is gewoon gezellig om lang te tafelen.

Onze grote dank aan de vrijwilligers die dit allemaal mogelijk hebben gemaakt. Fijn dat jullie dit feest toch door hebben laten gaan ondanks de omstandigheden. Hopelijk is de coronapandemie volgend jaar voorbij en kunnen we weer ouderwets gezellig van de mosseldag genieten.

tekst:    Gun Lybäck en Ans Vehmaanperä

foto’s:   Guido Nuijten


Noorderlicht 25 jaar

Het is een feestnummer dit keer. Het Noorderlicht bestaat namelijk al 25 jaar. Maar eerst even naar het begin. De Nederlandse Vereniging in Finland bestaat al sinds 1937. Een van de taken is de communicatie tussen de leden, met name zaken die van belang zijn voor de leden zoals evenementen en wetenswaardigheden. In de beginjaren gebeurde dat via brieven aan de leden. Meestal was het kort en zakelijk.

Na discussies in het bestuur in 1994 kwam Harry Maat met het voorstel voor een clubkrantje. Hij had naar eigen zeggen daar ervaring mee en zo kwam het in samenwerking met Erik Smit uiteindelijk in 1995 tot een uitgave in december, net op tijd voor een kerstgroet aan de leden. Nu zijn we 25 jaar verder en we staan opnieuw vlak voor de kerstdagen. In deze 25 jaar achter ons is er veel veranderd. De kopieermachines en drukkers hadden een topdrukte want alles moest op papier, en hout is er genoeg in Finland als papier producerend land. Internet was er nog amper. Harry was als voormalig kapitein op de grote vaart met pensioen en aan wal moest hij andere vertier zoeken en kon hij zijn ei kwijt in het Noorderlicht als zelfbenoemde hoofdredacteur en tevens secretaris van de vereniging. Om het blad te vullen, werden regelmatig nieuwtjes uit Nederlandse dagbladen aangehaald, maar ook leden schreven wat bijdrages. Harry zorgde voor het vermenigvuldigen en het versturen per post. Wat opvalt is dat tot 1997 het Noorderlicht op gerecycled papier is gedrukt. Bij het scannen heb ik dat opzettelijk in kleur gedaan om dit element te laten zien. Daarna is het op wit papier verschenen. Ooit is er gesproken om het in kleur uit te geven in verband met foto’s, maar dat leek financieel niet haalbaar. De portokosten waren toen ook al een aanzienlijke hap uit de begroting.

De inhoud van het Noorderlicht is alleen in het Nederlands, in tegenstelling tot de tweetalige uitgave van Aviisi dat door de vereniging Nederland-Finland in Nederland wordt uitgegeven. Er is een uitzondering: Oulu rapporteerde het sinterklaasfeest van 2005 in zowel het Fins als Nederlands. Naast puzzelhoekjes, recepten, vergaderverslagen zijn er zeer interessante artikelen geschreven en om enkele te noemen: met net de Onafhankelijkheidsdag van Finland achter de rug is een artikel van Peter Starmans “Finland in 1918 en wat daarvóór lag …” (2018 nr. 1) interessant, en verder “Onder het Noorderlicht” van Bart Braafhart (2008 nr. 4, 2009 nr. 1), “Ingermanlandfinnen” door Arnold Pieterse (2013 nr. 4), “AOW-pensioen” Harry Maat (1996 nr. 3) en “De rol van de Nederlands Vereniging in Finland” Cees Beije (1999 nr. 5). Dit is zomaar een greep.

Uitgave 1995 nr1 kerstnummer

In de herfst van 2004 gooide Harry de handdoek in de ring en nam Jos Helmich het over om vervolgens in het voorjaar van 2009 het hoofdredacteurschap aan Siert Wieringa over te dragen. Sinds voorjaar 2013 is het Michel de Ruyter die deze taak uitvoert. Niet alleen de hoofdredacteur, maar ook de verschillende opmakers hebben invloed gehad in welke vorm het bij ons op de mat kwam. Met name Arno Enzerink heeft aanzet gegeven tot een professioneler uitziend Noorderlicht. Het formaat werd kleiner en handzamer na jaren het als een A4-formaat te hebben gekregen. Helaas, maar begrijpelijk, is het Noorderlicht van papier naar digitaal overgegaan en uiteindelijk in een blog veranderd. De tijden veranderen.

De oude Noorderlichten in papierformaat zullen na gelezen te zijn, vermoedelijk zijn weggegooid, zoals met de papieren versie van een dagblad ook gebeurt. Opgeruimd staat netjes, want de meeste leden in Helsinki hebben niet al te veel vierkante meters in hun huis om al dat papier op te slaan. En zo verdwijnt een stuk geschiedenis van de vereniging. Gelukkig heb ik de mogelijkheid gehad om een complete set van Noorderlichten te bewaren, en heb deze na verzoek gescand ter aanvulling. De oude Noorderlichten zijn overigens niet bij het oud papier beland. Met de Nationale Bibliotheek van Finland heb ik afgesproken dat zij het opslaan als “cultureel erfgoed”. De gescande versie staat nu op de website van de vereniging.

Met dank aan de vele leden die een bijdrage hebben geleverd aan het in leven houden van het Noorderlicht. Naast de al eerdergenoemde namen hebben ook Dave, Marketta, Wierd en vele anderen aanzienlijk bijgedragen.

Arie Oudman


Nederlanders in Finland

Een aantal jaren terug, d.d. 31-12-2017, hebben we bij het Finse bureau voor de statistiek, Tilastokeskus, navraag gedaan met betrekking tot het aantal Nederlanders in Finland. Onlangs heeft de Ambassade een hernieuwd verzoek gedaan, waarvoor dank. Hierbij het overzicht van het aantal in Finland geregistreerde Nederlanders volgens Tilastokeskus “ter leering ende vermaeck”.

De verhouding man-vrouw is onveranderd scheef. Van de Nederlanders in Finland is 78% man en 22% vrouw. Ten opzichte van de vorige resultaten is het totaal aantal Nederlanders in Finland gestegen van 1365 naar 1478. De verdeling Uusimaa vs. rest van Finland is onveranderd 57% om 43%.

Wat betreft de leeftijdsverdeling valt op, dat er minder jeugd in Finland lijkt te zijn dan er op de Nederlandse school in Espoo zitten. Voer voor de onderzoeker.


Sinterklaas cartoon

Ondanks dat Sinterklaas dit jaar anders is, is het ons nog niet ontgaan. Geert van Moer heeft hierover weer een leuke cartoon gemaakt.

Fijn sinterklaasfeest!