Noorderlicht 25 jaar

Het is een feestnummer dit keer. Het Noorderlicht bestaat namelijk al 25 jaar. Maar eerst even naar het begin. De Nederlandse Vereniging in Finland bestaat al sinds 1937. Een van de taken is de communicatie tussen de leden, met name zaken die van belang zijn voor de leden zoals evenementen en wetenswaardigheden. In de beginjaren gebeurde dat via brieven aan de leden. Meestal was het kort en zakelijk.

Na discussies in het bestuur in 1994 kwam Harry Maat met het voorstel voor een clubkrantje. Hij had naar eigen zeggen daar ervaring mee en zo kwam het in samenwerking met Erik Smit uiteindelijk in 1995 tot een uitgave in december, net op tijd voor een kerstgroet aan de leden. Nu zijn we 25 jaar verder en we staan opnieuw vlak voor de kerstdagen. In deze 25 jaar achter ons is er veel veranderd. De kopieermachines en drukkers hadden een topdrukte want alles moest op papier, en hout is er genoeg in Finland als papier producerend land. Internet was er nog amper. Harry was als voormalig kapitein op de grote vaart met pensioen en aan wal moest hij andere vertier zoeken en kon hij zijn ei kwijt in het Noorderlicht als zelfbenoemde hoofdredacteur en tevens secretaris van de vereniging. Om het blad te vullen, werden regelmatig nieuwtjes uit Nederlandse dagbladen aangehaald, maar ook leden schreven wat bijdrages. Harry zorgde voor het vermenigvuldigen en het versturen per post. Wat opvalt is dat tot 1997 het Noorderlicht op gerecycled papier is gedrukt. Bij het scannen heb ik dat opzettelijk in kleur gedaan om dit element te laten zien. Daarna is het op wit papier verschenen. Ooit is er gesproken om het in kleur uit te geven in verband met foto’s, maar dat leek financieel niet haalbaar. De portokosten waren toen ook al een aanzienlijke hap uit de begroting.

De inhoud van het Noorderlicht is alleen in het Nederlands, in tegenstelling tot de tweetalige uitgave van Aviisi dat door de vereniging Nederland-Finland in Nederland wordt uitgegeven. Er is een uitzondering: Oulu rapporteerde het sinterklaasfeest van 2005 in zowel het Fins als Nederlands. Naast puzzelhoekjes, recepten, vergaderverslagen zijn er zeer interessante artikelen geschreven en om enkele te noemen: met net de Onafhankelijkheidsdag van Finland achter de rug is een artikel van Peter Starmans “Finland in 1918 en wat daarvóór lag …” (2018 nr. 1) interessant, en verder “Onder het Noorderlicht” van Bart Braafhart (2008 nr. 4, 2009 nr. 1), “Ingermanlandfinnen” door Arnold Pieterse (2013 nr. 4), “AOW-pensioen” Harry Maat (1996 nr. 3) en “De rol van de Nederlands Vereniging in Finland” Cees Beije (1999 nr. 5). Dit is zomaar een greep.

In de herfst van 2004 gooide Harry de handdoek in de ring en nam Jos Helmich het over om vervolgens in het voorjaar van 2009 het hoofdredacteurschap aan Siert Wieringa over te dragen. Sinds voorjaar 2013 is het Michel de Ruyter die deze taak uitvoert. Niet alleen de hoofdredacteur, maar ook de verschillende opmakers hebben invloed gehad in welke vorm het bij ons op de mat kwam. Met name Arno Enzerink heeft aanzet gegeven tot een professioneler uitziend Noorderlicht. Het formaat werd kleiner en handzamer na jaren het als een A4-formaat te hebben gekregen. Helaas, maar begrijpelijk, is het Noorderlicht van papier naar digitaal overgegaan en uiteindelijk in een blog veranderd. De tijden veranderen.

De oude Noorderlichten in papierformaat zullen na gelezen te zijn, vermoedelijk zijn weggegooid, zoals met de papieren versie van een dagblad ook gebeurt. Opgeruimd staat netjes, want de meeste leden in Helsinki hebben niet al te veel vierkante meters in hun huis om al dat papier op te slaan. En zo verdwijnt een stuk geschiedenis van de vereniging. Gelukkig heb ik de mogelijkheid gehad om een complete set van Noorderlichten te bewaren, en heb deze na verzoek gescand ter aanvulling. De oude Noorderlichten zijn overigens niet bij het oud papier beland. Met de Nationale Bibliotheek van Finland heb ik afgesproken dat zij het opslaan als “cultureel erfgoed”. De gescande versie staat nu op de website van de vereniging.

Met dank aan de vele leden die een bijdrage hebben geleverd aan het in leven houden van het Noorderlicht. Naast de al eerdergenoemde namen hebben ook Dave, Marketta, Wierd en vele anderen aanzienlijk bijgedragen.

Arie Oudman