NviF Herfst ALV

Samenvatting ALV d.d. 10-10-2021

Oktober jongstleden was onze deels “virtuele” en deels normale herfst-ALV in combinatie met de viering van het Leidens Ontzet (zie ook: LINK NAAR ARIE’S VERHAAL). Belangrijkste besluit op de ALV was de tussentijdse installatie van twee nieuwe bestuursleden, te weten Suzanne van der Linden-Kleikers en Kasper De Ruyck. Zie ook https://www.nederlandsevereniging.fi/over-nvif/bestuur/). Om privéredenen waren Sanna van Erk-Äijälä (van Erk-Koivisto) en Stefan Dik genoodzaakt zich terug te trekken uit het bestuur. Suzanne neemt de jeugdactiviteiten op zich en Kasper neemt de vormgeving van het Noorderlicht en de website voor zijn rekening.

Een ander belangrijk iets is de verwelkoming van een nieuwe sponsor: Vimexa Scandinavia Oy (Finland) www.vimexa.com. We zijn Rutger Veerman hiervoor bijzonder dankbaar. Voor wie nieuwe banden nodig heeft, hoeft enkel bij Rutger aan te kloppen. Parallel zijn onze nieuwe sponsoropzet en het ondernemerscafé voor onze MKB’ers gepresenteerd. Als vast anker van de herfst-ALV ook het programma van activiteiten voor komend jaar met de daarbij behorende begroting en contributies. De contributiebijdrages gaan weer terug naar het niveau van voor corona. De activiteiten trachten we ook conform te kunnen uitvoeren in komend jaar 2022. De presentatie en de notulen van de ALV zijn terug te vinden op:

https://www.nederlandsevereniging.fi/over-nvif/officiele-stukken/.

Volgend jaar is ook een lustrumjaar. De vereniging bestaat dan 85 jaar.

Guido Nuijten

by Guido Nuijten

Scheepswrakken rond Zuid-Finland (1)

DE OOSTZEE

De laatste tijd is er in de Finse media nogal veel aandacht voor de Oostzee. De Oostzee is zoals iedereen wel weet (via media of hoe dan ook) in groot gevaar om te kiepen, het water wordt aan alle kanten vervuild, de temperatuur en de gelaagdheid van het water verandert, de flora (de vis bv.) en fauna (het wier bv.) dus ook. Wat betekent dit voor onze toekomst, voor de toekomst van onze kinderen, dus voor de komende generaties? Niemand weet het precies, maar gelukkig is dit verder geen duidelijk taboe meer, waar weinig over gesproken wordt, maar wordt er nu veel en diep over nagedacht. Hoe kunnen of moeten we onze houding tegenover dit pijnlijk fenomeen, hoe dus ons (ook gewone) doen en laten aanpassen aan de noden van onze omgeving, van het milieu, waarin we leven? Wat kunnen we eraan doen, om de Oostzee te redden en dit onderdeel van onze eigen omgeving weer gezond kunnen maken?

Het water van de Oostzee is anders dan bijvoorbeeld het water van de Noordzee, de oceanen of de Middellandse Zee. De Oostzee wordt namelijk (zoals via een flessenhals) min of meer tussen Denemarken en Zweden (rond het Kattegat) vrijwel afgeknepen en ze wordt verder omgeven door veel, dichtbevolkte landen, onderling zo verschillend in hun milieudenken. Bovendien monden vele rivieren uit in die relatief ondiepe Oostzee (de Middellandse Zee bijvoorbeeld is gemiddeld veel dieper!). Rivieren, die grote hoeveelheden vuil zoetwater na regenval of het smelten van sneeuw de op zich zoute zee binnenleiden en daarbij ook gedeeltelijk het min of meer vuile afval van de miljoenen mensen die rond deze zee wonen - met al hun steden, hun landbouw en industrie - de Oostzee inkiepen.

Omdat de doorgang van de Oostzee naar (en van) het zoute water van Noordzee en andere wereldzeeën dus smal en ondiep is en er tegelijkertijd veel nogal vuil zoetwater van de omliggende landen in dit Oostzeewater wordt aangevoerd, is op zich het water van deze zee veel minder zout dan dat van de Noordzee bijvoorbeeld, brak dus, en dat heeft weer invloed op vele processen onder water, bijvoorbeeld op de honderden scheepswrakken, die in de loop der tijden naar de bodem zijn gezonken als slachtoffer van storm of oorlog.

WRAKKEN IN DE OOSTZEE

Over zulke wrakken wil ik het hier hebben. Wrakken vaak ook van Nederlandse schepen, want schippers van Hollandse en Vlaamse schepen waren in de loop van de Hanzetijd (grofweg van 1300 tot 1500) actief medehandelaars en niet alleen transporteurs van de Hanze geworden. En ze waren langzaam maar zeker vooral ook geduchte concurrenten geworden binnen de internationale handel tussen de rest van Europa en de landen rond de Oostzee, of dat nu Noord-Duitsland, Polen, de Baltische landen, Rusland, Zweden (en Finland) en Denemarken betrof. De Hollanders (of ruimer, de Nederlanders) domineerden zonder meer vanaf de zestiende, tot ver in de zeventiende en zelfs tot in de achttiende eeuw de wereldhandel hier in Europa en de toen al bekende wereld, met name de handel tussen de Middellandse Zee, de Noordzee en de Oostzee. En bovendien was Holland met zijn wereldrijk in oost en west via Amsterdam, Dordrecht en andere havensteden bovenal het centrum van allerhand transitohandel tussen de Europese landen van toen.

Over drie beroemde wrakken wil ik het hier verder hebben: over de St Mikael, gezonken in 1747, de Vrouw Maria, gezonken in 1771, en de Huis te Warmelo, gezonken in 1715; alle drie voor de Finse zuidwestkust teloorgegaan en alle drie op weg naar Sint-Petersburg. In deze volgorde behandel ik ze ook, omdat de St Mikael al gevonden werd in de jaren vijftig van de vorige eeuw, de Vrouw Maria in het jaar 1999, en de Huis te Warmelo in 2016, dus nog in deze eeuw.

Het belangrijke van die wrakken is uiteraard de inhoud, maar ook heel belangrijk voor de zee-archeologen en de musea is vooral een speciale eigenschap van het brakke water, waar de schepen nu in rusten (meestal rond de veertig à vijftig meter diep, wat nog steeds problematisch is voor het duiken ernaar.) De eigenschap namelijk van brak water, en in de Oostzee ook nog relatief koud water, dat op de zeebodem echte rust en meer duurzaamheid geeft aan de wrakken, doordat stroming, houtworm en storm er nauwelijks een kans krijgen, het hout van de wrakken aan te tasten, zodat de schepen min of meer intact blijven en dus ook als ooit gebouwd en gespaard schip in concreto voor de zeearcheologie van belang zijn. Vooral bij oude houten schepen zijn de scheepsconstructies zelf meestal gaaf bewaard gebleven zijn en kunnen juist daarom hoogst interessant zijn voor ons mensen van nu. Denken we alleen maar aan het museumschip Vasa in Stockholm, wereldbekend, moeizaam en schitterend gelicht en gereconstrueerd en nu bezocht door miljoenen enthousiaste museumbezoekers, geestdriftig vooral, omdat het een diepe, eerlijke en originele indruk geeft van een echt nog grotendeels intact en machtig scheepswrak van een oud zeventiende-eeuws slagschip.

DE GALJOOT, DE SANKT MIKAEL

Dit houten vrachtschip is in 1747 in de buurt van Borstö in een heftige herfststorm ondergegaan. Het werd door vissers, die met hun netten in de nog rechtopstaande, intacte mast bleven hangen, bij toeval gevonden en daarna door vakmensen van de Finse zeearcheologie onderzocht. Het wrak zelf lag op meer dan dertig meter diepte op de vlakke bodem van de archipel bij Nauvo.

Het bleef nog lange tijd een wat onbekend wrak, maar wel met een ongewoon rijke lading en alleen al daarom uitermate interessant. Er werd o.a. kostbaar Frans textiel voor fijne kleding gevonden, en verder gaaf, mooi en zeer kostbaar porselein uit Meissen (een heel gaaf servies en originele tafelversieringen), en voorts waardevolle gouden en zilveren horloges, versierde snuifdozen uit Engeland, Frankrijk en de Nederlanden, en last but not least een chique paardenwagen, dat alles naast gewone massagoederen als tabak en suiker. Er werden ook twee lijken gevonden, alhoewel de bemanning zelf kennelijk grotendeels gered is.

Al snel werd het duidelijk, dat dit alles echt niet voor het arme Finland bedoeld was, maar voor rijke mensen, vrijwel zeker dus voor burgers of adellijken van de Russische hoofdstad Sint-Petersburg. Maar goed … lange tijd was het nog onduidelijk om wat voor een schip het eigenlijk ging, maar gelukkig was de wrakonderzoeker en zeebioloog Christian Ahlström in staat in de loop van de jaren en na onderzoek op veel plaatsen (in Frankrijk, in Holland, in Denemarken, in Zweden) steeds nauwkeuriger gegevens rond dit wrak te verzamelen, met als zijn definitieve slotsom, dat het om een (in Zaandam of Rusland gebouwde) galjoot ging, dat in Russisch bezit was en als vrachtschip verkeerde tussen Sint-Petersburg en Amsterdam.

Het schip was in 1747 voor de tweede keer in dat jaar op weg naar het Sint-Petersburg, dat zich snel ontwikkelde onder de energieke leiding van tsarina Elisabeth, die vooral graag feestte en tijdens haar bewind de bouw van de fraaie hoofdstad van Rusland aan alle kanten bevorderde. Uiteindelijk heeft Christian Ahlström via de tolboeken van de Sontvaart geconcludeerd, dat de naam van het schip 'Sankt Mikael' was en dat het samen met twee andere Russische zusterschepen met de namen van de aartsengelen Gabriël en Rafaël een soort trio vormde. De schipper (en waarschijnlijk tevens een belangrijke koopman in de Russische hoofdstad) was Carl Paulsen Amiel. Hij handelde voor het hof van tsarina Elisabeth. Zijn eigen scheepskist is ook naar boven gehaald en bevatte uitermate veel waardevol materiaal, dat ons een goede inblik geeft in het zeevaartleven van toen in de achttiende eeuw. Een groot gedeelte van de lading van de St Mikael is in de loop van de jaren vijftig en zestig naar boven gehaald en behoort nu tot de vaste tentoonstelling van het magnifieke maritieme museum in Kotka. Schitterend en de moeite van het bekijken waard.

Er zijn overigens nog steeds vakkundige mensen, die beweren dat dit schip niet de St Mikael was, maar een ander schip. Nu ja … ik als niet vakman wil me in deze discussie niet mengen.

DE VROUW MARIA EN DE KUNSTSCHATTEN VAN CATHARINA DE GROTE

De ondergang van dit schip in 1771 was onmiddellijk een sensatie in het koninkrijk Zweden, waar Finland toen bij hoorde, en het tsarenrijk Rusland, waar Catharina de Grote heerste. Onmiddellijk na de ramp werden van beide kanten politieke en concrete maatregelen genomen, het schip dat weggezonken was op te sporen en te 'ontlasten'. Jammergenoeg tevergeefs en al gauw raakte het wrak 200 jaar lang in vergetelheid, tot zeebioloog Christian Ahlström het serieus begon te zoeken en later vooral ook de professioneel duiker Rauno Koivusaari, die het schip uiteindelijk na scherpzinnig speuren op oude kaarten en inschatten van de situatie van de Finse archipel ook daadwerkelijk vond. Het schip zou voor velen interessant kunnen zijn, vooral vanwege de kunstinhoud ervan, voor Catharina door haar vertegenwoordigers in Amsterdam opgekocht: schilderijen uit de zeventiende eeuw, de Gouden Eeuw van Holland, met name van Gerrit Dou en Paulus Potter. Die waren in een veelbezochte Amsterdamse veiling te koop aangeboden, een rijke verzameling van Hollandse kunst, de erfenis van de familie Jan Braamcamp, waarvan de laatste telg in 1771 gestorven was.

Het is dan ook niet toevallig dat 250 na de ramp aandacht werd besteed in Finse media aan de Vrouw Maria. Twee boeken zijn er onlangs verschenen, die knap en vakkundig samenvattend de avonturen van dit schip tot nu toe behandelen.Een van die boeken is geschreven door een duiker-specialist, Juha Flinkman, van een firma die een grote rol heeft gespeeld bij het onderzoeken van het wrak, nadat het door Rauno Koivusaari in juni 1999 gevonden was.Het andere, een Amerikaans boek (in een Nederlandse podcast werd kortgeleden dit boek – in het Nederlands vertaald – geprezen als een spannend soort thriller) gaat diep in op de ramp en tevens op de belangrijkste schilder van de in Vrouw Maria vervoerde kunstschatten, een van de beroemdste leerlingen van Rembrandt, Gerrit Dou. Diens hoofdwerk 'De Kinderkamer' (een triptiek) werd nu, samen met andere kunstwerken uit de Gouden Eeuw, in het schip vervoerd naar St Petersburg, gekocht bij de boedelverkoop van de laatste telg van Braamcamp in Amsterdam, verzamelaars van kunst en wijnhandelaren. Verder wordt in het boek uitvoerig het leven van de Duitse prinses Sophie, die uiteindelijk tsarina Catharina de Grote werd, behandeld. In het derde deel van het uitgebreide werk wordt dan diep op de geschiedenis van de laatste twintig jaar; vooral dan over de rechten op dit kostbare schip: Nederlandse rechten, Zweedse rechten, Russische rechten, Finse rechten. Om uiteindelijk officieel te constateren, dat het schip nu niet gelicht wordt, maar voor verder onderzoek voorlopig op de zeebodem blijft liggen. Beschermd uiteraard door Finse instanties, maar toch bedreigd door illegale duikers en de dreiging van het water van de Oostzee, dat verandert en meer en meer invloed krijgt op de toestand van het wrak van Vrouw Maria.

Het verhaal van de avonturen van en met dit wrak is bekend, er werd al een mooie tentoonstelling rond de St Mikael en de Vrouw Maria in 2012 in het maritiem museum van Kotka georganiseerd. We zijn er met veel leden van de NViF naartoe gegaan en hebben ervan genoten. Gegarandeerd komt er later ooit opnieuw een grote tentoonstelling met de laatste gegevens van onderzoek. En als ik het goed begrepen heb is er al een video-document klaargemaakt, om de gebeurtenissen rond Vrouw Maria op een moderne manier voor het grote publiek te presenteren. Nu nog in Stockholm, maar over kort tijd ook in Finland, in Helsinki misschien of bijna zeker in Kotka. Dat zal en zou heel mooi zijn. Een voorproef ervan was er in 2012 tijdens de tentoonstelling te zien, maar eerlijk gezegd was deze voorproef nog niet zo erg geslaagd. Er haperde van alles en nog wat aan. Maar na 9 jaar zal het wel beter zijn.

SLOT, BELOFTE EN LITERATUUR

Het verhaal van wrak nummer drie, al langere tijd door Finse duikers gevonden, maar pas geïdentificeerd in 2016 als Huis te Warmelo, is zo anders en ook zo boeiend, dat ik dit verhaal voor een volgend keer bewaar.
Nu wilde ik alleen voor geïnteresseerde leden wat bereikbare informatie aangeven, zodat je zelf verder kunt zoeken.

Uiteraard is via het internet met de sleutelwoorden St. Mikael en Vrouw Maria vooral in het Fins en Engels (en ook wel wat in het Nederlands) al veel goede informatie te vinden.

HS ging op 26-08-2021 diep en uitgebreid in op de ecologische toestand van de in Finland veel bestudeerde Oostzee: ”Itämeripäivä. Itämeri on melkein järvi”. Hier gaat het dus in het algemeen over de tegenwoordige, enigszins belabberde toestand van de Oostzee, over de milieuvragen eromheen en vooral over de ontwikkeling, die ons te wachten staat wat de Oostzee betreft, als we niet verantwoord ingrijpen.

In de HS van 11.09.2021 gaat het dan direct over de Vrouw Maria: ”Haave hylyn nostosta elää yhä.” (de wensdroom dit wrak te lichten leeft dus nog steeds). Hier wordt het verhaal over dit wrak en de toekomst ervan uitgebreid uit de doeken gedaan. Het realiseren van het lichten van dit scheepswrak kwam als aanbod van particuliere zijde, zowel van Zweedse als van Russische gefortuneerde zakenmensen. De Finse maritieme autoriteiten hebben daar echter een stokje voor gestoken en bepaald, dat Vrouw Maria voorlopig ter plekke, in situ, blijft, voor nader onderzoek. Als dat is afgesloten, wordt er naar verdere mogelijkheden gekeken. Maar misschien is het dan te laat of is er gewoon het geld niet meer voor, iets te doen. De hoop leeft in Finland en ook elders echter nog steeds, het schip met eigen ogen eens te zien. Wie weet?

Tenslotte worden twee door mij geraadpleegde en gelezen boeken genoemd: Flinkman-Puromies, Vrouw Marian viimeinen matka, 2014; Easter-Vorhees, Vrouw Maria ja Katariina Suuren kadonut aarre, 2021. Het laatste, een uitgebreid en veelomvattend boek, is ook in het Nederlands verschenen en uit het Engels vertaald. Het Amerikaanse origineel is van 2020, dus recent, goed geschreven en wel doordacht!

Een ouder maar goed boek is voorts: Koivusaari en Heikkilä, Suomen rannikon aarrelaivat, 2000. Dit boek is dus gepland door de vinder van de Vrouw Maria, Rauno Koivusaari, een ervaren en zeer gedreven duiker. De tekst is geschreven door Mikko Heikkilä. Een goede methode overigens, zoals ook het Amerikaanse boek is gepland en voorbereid door de Bostonse historicus Gerald Easter en geschreven door de ervaren reisjournaliste Mara Vorhees.

Aanraders zijn ook (in het Fins of Engels): Anna Nurmio-Lahdenmäki (editor), St. Michel 1747, 2006.. Verder: Eero Ehanti e.a., mereen menetetyt, uudelleen löydetyt, Suomen merimuseo, 2012. (Aan de zee verloren, maar teruggevonden schepen). Wie Christian Ahlström in het Zweeds wil lezen: Sjunkna skepp, Stockholm 1979.

Met groet,

Peter Starmans

De omslag van het recente boek over Vrouw Maria van Easter en Vorhees

Een lang artikel in HS van 11.09.2021 over de Vrouw Maria met een klein kaartje voor het overzicht

Duikers aan het werk bij de steven van de Vrouw Maria, getekend door Tiina Miettinen, namens museovirasto

Wit Meissen-porselein van een theeservies, met een tafelfiguur en een Petersburgse krant in het Duits. Dit is een deel van de buit van de St Mikael!

Het wrak van de Vrouw Maria op de Oostzee-bodem, 41 meter diep. De duikersboot erboven is de Teredo, vanwaaruit onderzocht wordt. Tekening door Juha Flinkman

by Peter Starmans

Leidens Ontzet in coronatijd

by Arie Oudman

Sfeerimpressie van de sinterklaasviering door Geert Van Moer

by Geert Van Moer

Gedane zaken nemen geen keer, maar voor ongedane zaken geldt dat soms ook

Gedane zaken nemen geen keer, maar voor ongedane zaken geldt dat soms ook

Vanuit geneeskundig opzicht mogen we niet ontevreden zijn. Hij is een week beademd en werd gisteren gewekt uit zijn kunstmatige slaap maar heeft nu al bijna geen extra zuurstof meer nodig. Hij kan nog niet staan, maar de kracht in zijn armen en benen zal gauw verbeteren, daar twijfel ik niet over. Het is echter duidelijk dat hij nog lang niet toe is aan mijn voorzichtig optimisme. In het bed ligt een man die nog aan het verwerken is wat hem is overkomen. De tattoo in zijn nek, zijn kale hoofd en wat stevig figuur ten spijt, want hij ziet eruit als iemand die niet gauw klein te krijgen is.

‘Het is me wat’, zeg ik.

‘Ja, het is me zeker wat. Het is een harde ziekte.’ Die woorden breken het verzet tegen de tranen.

‘Maar ook een harde man,’ breng ik ertegenin. Kova, het Finse woord voor hard, leent zich prima voor deze voorstelling van zaken.

‘Dit is een ziekte die ik niemand toewens. Nooit. Zelfs je ergste vijand wens je dit niet toe.’ Hij vertelt over de beangstigende tijd van toenemende kortademigheid, de dreiging van de dood en de rare dingen die hij heeft gezien. Hallucinaties. Hij vertelt dat ook zijn vrouw ziek is geworden. Net als hij had zij zich niet laten vaccineren, maar gelukkig kon zijn thuis uitzieken, zonder medicatie of beademing.

En dan de hamvraag, van mijn kant. ‘Mag ik je vragen…?’ Natuurlijk mag ik dat, want de kaarten liggen open op tafel. Voor mij bestaan er geen taboes, tenminste niet als ik met mijn patiënten spreek. Er is ook geen oordeel, niet eens een echte mening. Als daar twijfel over bestaat, druk ik mijn patiënten op het hart dat ik als arts de zaken puur van de medische kant bekijk. Ik heb geen oordeel over risicogedrag, of dat nu roken of het niet-vaccineren is, maar ben wel heel benieuwd naar de drijfveren.

Als je mensen in categorieën mag verdelen, is hij er een van de kat uit de boom. In zijn omgeving en via de sociale media bereikten hem berichten over ernstige bijwerkingen en grote onzekerheden van de vaccins. En niemand in zijn omgeving was nog ernstig ziek geworden van het virus zelf. Zo besloot hij om af te wachten, en zijn partner ook. Een heel begrijpelijke afweging dus eigenlijk, maar de realiteit haalde hem in.

‘Nu hoef ik niet meer overtuigd te worden’, zegt hij met de tranen in zijn ogen. ‘Het is een harde ziekte, een verdomd harde ziekte.’

Gedane zaken nemen geen keer, maar voor ongedane zaken geldt dat soms ook. Nu het virus zich razendsnel verspreidt, hetgeen even wordt of werd getolereerd omdat veruit het grootste deel van de kwetsbare bevolking is gevaccineerd, zullen de meeste mensen zelf met het virus worden geconfronteerd. Voor een groot deel van de niet-gevaccineerde groep mensen is het risico op ernstige ziekte gelukkig betrekkelijk klein, want jonge, gezonde mensen werden tot nu toe zelden ernstig ziek. Maar als je dat betrekkelijk kleine individuele risico vermenigvuldigt met het duizelingwekkend aantal besmettingen, is het niet vreemd dat ook in Finland de afdelingen en intensive care-afdelingen overbezet raken. Een Russische roulette waarbij de meeste revolvers ongeladen zijn, maar wel een Russische roulette op bevolkingsniveau.

Als je de cijfers heel rationeel en droog bekijkt, valt niet te ontkennen dat vaccins vele malen veiliger zijn dan het doormaken van een infectie. En dat geldt voor vrijwel iedere volwassene. Maar het is een hardnekkig misverstand dat mensen rationele wezens zijn. Iedereen heeft zijn eigen individuele gezondheidskwesties en een eigen perceptie over risico’s die overigens heel lastig te bevatten zijn. Onlangs schreef ik een veelgelezen stukje waarin ik opriep tot wederzijds respect en dialoog met de misschien wat provocerende kop dat ik aan de kant van de ongevaccineerden sta. Even lag ik onder vuur bij zowel diehard gevaccineerden als antivaxers, juist omdat ik de zaken beschouwde zonder morele stellingname. Met de voor sommigen wat prikkelende kop wilde ik uitdrukken dat ik altijd aan de kant van mijn patiënten sta, los van de keuzes die ze maken of die ze nog even uitstellen. Ik wilde er ook mee aangeven dat de onderverdeling van de mensheid in twee soorten, gevaccineerd en ongevaccineerd, een kunstmatige is. In plaats van onze mening te verkondigen moeten we in de eerste plaats leren luisteren, en indien gewenst moeten wij (ik spreek namens de experts) eerlijk en afgewogen de informatie overbrengen die voorhanden is en ons niet laten verleiden tot het voorspiegelen van zekerheden die (nog) niet bestaan. We moeten de horrorverhalen die rondgaan niet zomaar afdoen als onzin, maar plaatsen in het juiste perspectief. We zijn geen rationele wezens, maar dat wil niet zeggen dat we de ratio buitenspel moeten laten staan. Uiteindelijk kiest niemand ervoor om ernstig ziek te worden. We streven allemaal hetzelfde na.

Maar we zien ons wel geconfronteerd met een harde realiteit, zeker in het ziekenhuis. Een patiënte van tegen de tachtig herstelde zelf, maar verloor in de twee weken die zij in het ziekenhuis doorbracht wel haar man en een van haar zoons. Toch bleef ze onverbiddelijk in haar verzet tegen het vaccinatieprogramma. Het is niet alleen de harde realiteit van mijn patiënten die me zeer raakt, maar ook de waarneming dat het me de afgelopen weken een paar keer is overkomen (en eerder nooit) dat de niet-vaccinatievraag me door een patiënt werd kwalijk genomen. Misschien komt het door de toon van het debat, want ook die is kova, dat sommige mensen niet meer open staan voor het gesprek of niet meer vertrouwen op de neutrale houding van een arts. Daarom wil ik ervoor pleiten een G toe te voegen aan de coronapas: de zachte G van het open gesprek.

by Thijs Feuth

Mkb’er in de spotlight: Matthijs Admiraal

Mkb’er in de spotlight: Matthijs Admiraal

1) Wanneer ben je met je bedrijf in Finland begonnen en wat doe je precies?

We zijn begin 2018 begonnen hier op Björkholm. We runnen een vakantiedorpje met 11 huurcabins en ook bootjes, en we organiseren wat activiteiten. We hebben ook een groepssauna, feestzaaltje en kapel, waar weleens wordt getrouwd. Het is een eiland dat te bereiken is met een veerboot, die gaat zo’n zes keer per dag. Vanaf het vasteland is het een minuut of vijftien. We wonen daar zelf ook het hele jaar. We hebben daarnaast wat dieren, drie paarden, een paar schapen en wat kippen.

2) Zou je dit bedrijf of iets soortgelijks ook in Nederland begonnen zijn?

Onze achtergronden liggen in hele andere gebieden, ik ben oorspronkelijk bouwkundige en leraar, Johanna is kunstenares en schilderes maar heeft wel veel in het toerisme gewerkt. De kans kwam voorbij en we hebben gereageerd, en zo zijn we hier beland. Als we nu naar Nederland zouden moeten gaan dan is het mogelijk dat we iets van een B&B beginnen, maar voordat we hier op Björkholm begonnen was de kans niet groot.

3) Wat vind je van het ondernemersklimaat in Finland?

Niet heel veel negatieve ervaringen met regeltjes. We hebben vooral te maken met natuur en ecologie, bijvoorbeeld grijs water, afvalwater. In deze omgeving werkt het toerisme elke keer een beetje beter, de samenwerking met de stad Parainen is prima. We hebben veel contact met de veerpont, dat contact loopt goed. We zijn natuurlijk afhankelijk van check-in- en check-outtijden, dat heeft invloed op onze bereikbaarheid, maar over het algemeen loopt dat wel los.

4) In hoeverre denk je dat je Nederlanderschap helpt of niet helpt bij je activiteiten?

Mijn Nederlanderschap maakt weinig verschil in ons werk. Het is gemakkelijk met buitenlandse gasten. Mijn Fins is niet heel goed, maar ik leer Fins en Zweeds op het moment. In het begin deed ik vooral veel in het Engels, maar meestal kom ik er nu wel uit met Fins. Als ik Engels gebruik, wordt daar niet negatief op gereageerd en zijn onze gasten juist heel nieuwsgierig naar ons verhaal. We trekken niet extra veel Nederlanders, al vinden ze het natuurlijk wel leuk als ze hier zijn. Qua ondernemerschap maakt het naar mijn mening ook niet echt veel verschil.

5) Wat zijn je plannen voor de toekomst?

Wij huren dit eiland van een stichting. We tekenen binnenkort een nieuw tienjarig contract. Ik denk niet dat er veel zal veranderen aan het eiland. We zijn gehouden aan 11 cabins en er is geen vergunning voor meer. Ze brengen genoeg binnen en we zijn vooral gericht op het behouden en maximaliseren. De kleinschaligheid is prima, want de ervaring wordt ook anders als er meer huisjes bijkomen, met minder ruimte voor iedereen. De dieren zijn erbij gekomen en dat heeft wel bijgedragen aan de ervaring. Misschien gaan we nieuwe activiteiten ontwikkelen. We zijn open vanaf Pasen tot eind oktober.

Website: https://visitbjorkholm.com/fi/

by Redactie Noorderlicht

Ondernemerscafé 2021

Ondernemerschap betekent kansen zien en kansen benutten, maar hoe doe je dat in een land waar de dienstensector een grote rol speelt, de taal bekendstaat als ´lastig´ en de markt tamelijk gesloten is?

Ruim vijftig Nederlandse ondernemers runnen een bedrijf in Finland. Van Ivalo waar Marctica Aviation Advisory is gevestigd tot de hoofdstad Helsinki en Björkholm in de archipel van Turku, we hebben het hier over een afstand van negenhonderdtweeënvijftig kilometer, zijn Nederlanders actief in onder meer toerisme, catering, architectuur, grafisch ontwerp, mode, software, welzijn, luchtvaart en andere diensten en creatieve sectoren.

Tijdens het eerste ondernemerscafé, een online gebeuren, praten we met een twintigtal ondernemers en vragen we naar hun motivatie, hindernissen en successen in Finland.

Waarom Finland?

Voor sommige ondernemers was het een uitgemaakte zaak om zich in Finland te vestigen. Rust en ruimte, Finland bestaat voor 75% uit bossen, waren voor Aline en echtgenoot Jacco, fervente schaats-, ski- en wandelliefhebbers, een reden om hun bedrijf Studio Formo in Noordwest-Finland te vestigen.

Matthijs Admiraal, die samen met z´n vrouw Johanna Björkholm Mökit Oy gelegen in de archipel bij Turku runt, herkent deze hang naar de natuur: “Het accepteren van de uitdaging om dit vakantie-eiland te runnen is voor ons niet alleen werk, maar ook een manier van leven”, zegt hij.

Maar ondernemen in zo’n groot dunbevolkt land heeft ook een keerzijde. Finland, 8,5 maal zo groot als Nederland met een populatie van ongeveer 5,5 miljoen inwoners, heeft geen massa. “Voor een winkeltje of lokale supermarkt is de klandizie gewoon minder”, verduidelijkt Ronald Eveleens. Ronald runt samen met z´n vrouw en zoon Kuusamonportti, een hotel in Kuusamo. Kuusamo staat bekend om zijn hoge berenpopulatie, niet om de bevolkingsdichtheid die slechts 3,05 inwoners/km² bedraagt. Ter vergelijking is Schiermonnikoog een van de dunstbevolkte gemeentes van Nederland met 23,36 inwoners/km².

Lang niet alle ondernemers zijn naar Finland gekomen voor de stilte en de uitgestrektheid van het landschap. Na een rondvraag blijkt dat het merendeel van de aanwezigen voor de liefde naar Finland is verhuisd. Dit wordt bevestigd door Wikipedia-statistieken die claimen dat 79,8% van de Nederlanders in Finland van het mannelijk geslacht is. Van deze mannen staat 61% geregistreerd als samenwonend met een Finse schone.

Voor een enkeling was het gewoon toeval dat hij of zij in Finland terechtkwam.

André Juffer kreeg vanuit Canada, waar hij werkzaam was, een baan aangeboden aan de Universiteit van Oulu: “Mijn bedrijf Triacle Biocomputing is een gevolg van mijn onderzoek op het gebied van de computersimulatie van eiwitten”, legt hij uit.

De Finse Taal

De Finse taal, een taal die de naam heeft moeilijk te zijn, wordt door de meeste ondernemers als een uitdaging gezien. Hoewel, voor Annika Damsten die diverse services aan huis aanbiedt, is een goede beheersing van de taal een absolute voorwaarde om haar bedrijf AD Com Home Service te runnen. “Gelukkig spreek ik Fins en Zweeds”, glimlacht ze.

Ook André Dekker, massagetherapeut en eigenaar van Fuga Massage Therapy, bedient z´n klanten voornamelijk in het Fins.

Ondernemers zoals Rutger en Wim redden het met Engels. “Als je wat te bieden hebt, maakt de taal niet zoveel uit”, stellen ze.

Voor Rutger Veerman, die met z´n bandendistributiebedrijf Vimexa vooral internationale handel (export) drijft, is Engels een belangrijke taal. “Hoewel, als ik de Finse taal beter zou beheersen, zou ik ook meer mogelijkheden hebben voor lokale activiteiten in Finland”, geeft hij volmondig toe.

Bureaucratie

“Het is niet alleen de taal die het ondernemen lastig maakt”, vindt Wim Havinga, mede- eigenaar van architectenbureau Arkitupa in Jyväskylä. “Ik merk soms een overkill van regels, en de ambtenaren weten vaak zelf ook niet hoe het zit … al zal dat in Nederland wel niet veel beter zijn”, geeft hij toe. Aline en Jaco vonden de bureaucratie ook een uitdaging, maar hebben met behulp van een accountant en de bank hun administratieve zaken uiteindelijk voor elkaar gekregen.

Over de mate van bureaucratie in Finland verschillen de meningen. Michel de Ruyter doet de administratie en belastingaangifte allemaal zelf. “Het is allemaal goed te doen”, beweert hij.

Ronald vertelt hoe hij best wel veel dingen heeft moeten ondernemen om te kijken met welke ondernemers hij in zee wilde gaan. “Finnen wachten vaak af en gaan pas aan de slag als ze de starttiraha (start-up financiering) kunnen krijgen”, verklaart hij.

Egbert Schram, onder andere gespecialiseerd in cross-culturele communicatie, vindt het moeilijk toegang tot de Finnen te krijgen. “Je moet actief netwerken en de juiste mensen vinden”, zegt hij. Egbert is CEO bij Hofstede Insights, een bedrijf dat zijn hoofdkantoor in Helsinki heeft.

Ronald haakt daarop in en heeft nog een suggestie voor Nederlanders die net beginnen in Finland. “Sla nooit uitnodigingen voor een avondje sauna met de nodige versnaperingen af. Dat is de enige manier om contacten op te bouwen”, lacht hij.

Vrijheid

Naast alle uitdagingen vinden alle ondernemers dat het runnen van een bedrijf in Finland hun ongekend veel vrijheid heeft opgeleverd. “Vrijheid van handelen, zelfstandig denken, geen sociale controle”, somt Michel de Ruyter, freelance vertaler en tekstschrijver van MdR Text Bureau op.

Rutger stemt daarmee in. “Ik kan 90% van mijn activiteiten waar ook ter wereld doen met een laptop en telefoon. Daarnaast met 2 jonge kinderen thuis kan ik ook zeer flexibel werken en heb ik regelmatig een “papa-dag”, zonder dat ik dit met mijn werkgever hoef te overleggen”, vertelt hij.

De Toekomst

Hoewel sommige ondernemers ondanks de steunpakketten van de overheid wel degelijk last van de coronarestricties hebben (gehad), is het merendeel positief over de toekomst en praat tijdens dit allereerste ondernemerscafé niemand over stoppen.

Betere marketing, klantenwerving, opschalen en vooral geduldig doorgaan is het devies.

Nederlandse Vereniging in Finland

Nederlandse MKB in Finland

Aaltje Bos

040 5812375

Ondernemerscafé: ondersteunen bij het realiseren van groei van Nederlandse ondernemers in Finland

by Aaltje Bos