Het licht valt vanaf het raam aan de noordkant van het huis via de open kamerdeur over de tafel. Dit is het mooiste moment van de avond, zegt Johanna, met haar jurk oplichtend in de avondzon. Mijn glas water werpt een wonderlijke schaduw over het houten tafelblad. Ook licht is breekbaar. Ook midzomerlicht. Ook hier in Jämsä, bij de twee lichtkunstenaars.

Het glas water is nog vol, mijn wijnglas is leeg. Je mag ook blijven slapen, zegt Guido. Ik denk aan Elias, die net twee is geworden, ik denk aan Aleksis, die net zijn naam heeft gekregen, en ik denk aan Laura, die alle wonderen mogelijk maakt.

Heeft u gedronken?

Jawel, maar niet te veel, antwoord ik de motoragent die net de uitslag bekijkt.

U heeft wel gedronken, maar niet genoeg.

Hoe bedoelt u, niet genoeg?

Ik ben op zoek naar mensen met de midzomerziekte. De ziekte die onsterfelijk maakt.

Vertwijfeld vervolg ik mijn route, over de lange rechte weg naar het Zuidoosten. De zon hang laag verschuilt zich soms achter heuvels en de bomen. In deze fase van de zomer heerst er maar één tint groen. Gras en loofbos, struiken en naaldbos, het is of de waterverf is uitgelopen. Het frisgroen van de lente is voorbij, het groen van verdroging en veroudering volg pas in augustus. Midzomernacht is het moment waarop alle tinten samenvallen. Vanaf morgen begint de differentiatie.

Ik haal mijn voet van het gaspedaal. Langs de kant van de weg staat een auto. De motorkap is verwrongen. Het is het derde wrak. Op de heenweg, via een andere route, telde ik er twee. Maar niet veel later volgt het vierde, en dan nummer vijf. Op de weg zelf is geen sterveling te bekennen. Af en toe een opfladderende vogel, af en toe een nachtvlinder die een kamikazekus op de voorruit drukt. De mensen zijn met hun naasten, niemand haalt het in zijn hoofd om te rijden. En de mensen die rijden, zitten met drank op achter het stuur. Net als ik trouwens, maar volgens de agent had ik niet genoeg gedronken. Die agent was de enige levende ziel die ik was tegengekomen. De midzomerziekte – ik kan zijn stem nog horen.

Dan bekruipt me de dysforie. Het is of ik door een droom rijd, door een levenloze wereld. Ik stel me voor hoe ze achter het stuur zitten, jubelend om het eeuwige leven. En is het dát niet, het eeuwige leven, dat de goden van mensen onderscheidt? Ze zitten als goden achter het stuur tot het moment dat ze het verliezen, hun goddelijke droom, of, zoals het in de krant heet: de macht over het stuur.

De gouden rand boven de horizon, die rechts van me lag, is verdwenen. De nacht manifesteert zich in een schemering die het groen uit het land haalt en het blauw uit de lucht maar die nooit echt donker wordt. Ik knip toch het grote licht aan. De paaltjes langs de weg flitsen op, maar verder sorteert het licht geen effect.

Ik heb niet genoeg gedronken, zing ik bij mezelf, en zie voor me hoe ik Elias, die al ligt te slapen, op zijn voorhoofd kus. Ik werp een blik op Aleksis in zijn kartonnen doos en sla mijn arm om het slapende lichaam van Laura. Ik ben er zo, lievelingen. Mijn levensgeluk is onsterfelijk.

De schaduw van het bos werkt zich in een dierenkostuum, even voor me, op de linker weghelft. In een angstige reflex schiet mijn rechtervoet naar het midden. Een oog, zie ik, het luie ooglid van een reusachtig hert. Ik moet aan de olifant denken die me eens op de hielen zat. Het is hetzelfde oog, een lui maar kwaadaardig oog, een oog dat me op wil slokken.

Het oog is zwart maar in het midden ervan reflecteert het autolicht. Het is de rode reflectie van de fijn vertakte bloedvaten op het netvlies. Zonder bloed zien we geen licht, denk ik, en het licht wordt groter en roder, het licht wordt als de zon en wie ook maar één tel in de zon kijkt, is voor de rest van zijn leven verblind.

De gordel, realiseer ik me, ben ik vergeten vast te klikken nadat ik in een acrobatentoer met honderdtwintig per uur een CD uit de tas op de achterbank had gehaald. Het glas van de voorruit is niet zo hard als die nachtvlinders denken, het barst en breekt in duizend stukken, en ja, mijn lichaam blijft erin steken, ergens halverwege mijn romp, maar mijn onsterfelijke ziel vermindert geen vaart.

Pas als ik thuiskom, bedenk ik dat de huissleutel stoffelijk is en nog in de broekzak steekt in het autowrak dat langs de kant van de weg is achtergebleven. Maar wat maakt het uit, het raam staat op een kier. Ik druk een zoen op het voorhoofd van Elias, die slaapt, en werp een blik op Aleksis. Dan vlij ik mijn lichaam naast dat van Laura. Ik heb nog even, voor ze aanbellen met het nieuws, om te bedenken hoe ik haar duidelijk kan maken dat ik echt onsterfelijk ben.

Martijn Baas – verstoppertje/piiloleikki – tentoonstelling in Malva, Lahti

https://www.malvamuseo.fi/en/exhibitions/maarten-baas/

Eind april vlak na Koningsdag is eindelijk ook in Lahti een nieuw kunstmuseum geopend, genaamd Malva. Voor de openingsceremonie waren zowel de Nederlandse ambassade als de Nederlandse Vereniging in Finland uitgenodigd. De opening van het museum is mede speciaal, omdat als eerste de tentoonstelling van de Nederlandse kunstenaar Maarten Baas in het museum te zien is. Zie ook: https://www.linkedin.com/company/embassy-of-the-kingdom-of-the-netherlands-in-finland/posts/?feedView=all.

Groepsfoto bij de opening van het museum, met Maarten Baas in het middelpunt (ook van de belangstelling).

Bij de opening bleek ook dat het museum zelf een bijzondere geschiedenis heeft. Lahti is de plaats waarheen de meeste mensen vanuit Viipuri heen zijn geëvacueerd. Ze noemden Lahti ook wel Pikku-Viipuri (klein Viipuri). Voor de jongere generaties onder ons: Viipuri was de op een na grootste stad van Finland en ligt nu sinds 1944 aan de andere kant van de grens. Met deze verhuizing is ook een hoop kunst meeverhuisd en na bijna 80 jaar is er voor deze kunst eindelijk een eigen museum. De opening van het museum was ook op het nieuws. Zie: https://areena.yle.fi/1-50931778?seek=1112&utm_medium=social&utm_campaign=areena-web-share&utm_source=linkedin-share.

Het is derhalve zeker de moeite waard het museum te gaan bezoeken tijdens een dagje uit in Lahti of onderweg richting je mökki in Midden- en Oost-Finland om even een tussenstop te houden. Hieronder staat extra informatie verkregen van het museum.

Guido Nuijten

https://www.malvamuseo.fi/

Lahti Museum of Visual Arts Malva is a new and wonderfully exciting museum in the centre of Lahti. Malva, uniting the Lahti Art Museum and the Poster Museum, operates in new premises in the old Mallasjuoma brewery property at the Malski Centre.

Malva’s exhibitions are spread over three floors, with exhibition space of around 2,000 square meters. In Malva’s entrance hall, the 15 metres high Atrium, visitors are greeted by a striking work of art that changes according to the flow of visitors.

Malva is renewing the Finnish museum field and the idea of what a museum can be. Our interactive exhibitions and our art, design and poster content are unique in Finland. We offer different ways to become involved and experience our works of art. Malva is quite a museum – and it’s made for just about everyone.

Maija Wilska

Viestinnän asiantuntija | Communications Specialist

Lahden visuaalisten taiteiden museo Malva | Lahti Museum of Visual Arts Malva

Samenvatting ALV d.d. 27-03-2022

Maart jongsleden was onze “virtuele” lente-ALV in combinatie met wederom een zeer geslaagde boekbespreking vanuit de Broese boekhandel in Utrecht.

Belangrijkste besluit op de ALV was de installatie van het nieuwe bestuur en de goedkeuring van de financiën van voorgaand boekjaar 2021. We hebben één nieuw bestuurslid, te weten Bonnie Nilhamn-Kuosmanen (zie ook https://www.nederlandsevereniging.fi/over-nvif/bestuur/#secretaris). Zij heeft het secretariaat van Mirjam Bilker-Koivula overgenomen. Mirjam zijn we bijzonder erkentelijk voor haar toegewijde inzet de afgelopen jaren en we zijn blij met Bonnie in ons nieuwe bestuur.

De financiën en het jaarverslag zijn in orde bevonden. De vereniging is in goede en financieel gezonde staat (zie https://www.nederlandsevereniging.fi/officieel/2022%20-%20verslag%20kascommissie%202021.pdf). Een overzicht van het financieel jaarverslag alsmede de contributie voor dit boekjaar zijn terug te vinden in de notulen en de presentatie van de ALV. Voor verdere informatie:

• https://www.nederlandsevereniging.fi/officieel/2022%20-%20ALV%20maart%20Notulen.pdf
• https://www.nederlandsevereniging.fi/officieel/2022%20-%20ALV%20maart.pdf

Op de ALV is ook uitgebreid het geplande lustrum besproken. Dit jaar bestaan we 85 jaar, dus ons 17^e lustrum wordt gevierd. We gaan ter ere hiervan een roadtrip door het hele land maken met als hoogtepunt het Noorderlicht in Inari. Dit is in week 1 van januari 2023. Er zijn al meer dan 25 aanmeldingen en de mensen woonachtig in Lapland zullen er ook bij zijn. Iedereen is van harte welkom om aan te sluiten, van waar dan ook in Finland. Aanmelden kan hier:

• https://www.nederlandsevereniging.fi/event/lustrum-roadtrip-lapland-noorderlicht/

Ook voor het zomerkamp zijn we in het Noorden. Deze keer in Oulu, na afgelopen jaren in de regio’s van Tampere, Turku en Jyväskylä te zijn geweest. Het kamp is van 5 t/m 7 augustus. Ook hiervoor zijn er al een mooi aantal aanmeldingen, maar er is zeker nog plaats voor meer. Voor meer informatie:

• https://www.nederlandsevereniging.fi/event/zomerkamp-2022-oulu/

Guido Nuijten

Koningsdag in Helsinki

Eindelijk kan het weer. Iedereen die de beschikking heeft over oranje textiel in welke vorm dan ook kan het weer uit de kast halen. Omdat de verwachte opkomst groot is moeten we reserveren. Meer dan toegestaan, maximaal 120, willen komen en belanden dus op de reservelijst. Gelukkig voor degenen die op de reservelijst staan, want er vallen een aantal bezoekers af en die mensen kunnen dus toch deelnemen. Het weer zit mee. Zonnig en misschien een beetje voorjaarsfrisheid.

Na registratie en het krijgen van consumptiebonnen krijgen we heel toepasselijk een glas oranjebitter om mee te beginnen. Langzamerhand komen de feestvierders binnen en is het gezellig om elkaar na zo’n lange tijd weer te zien. Verhalen te over. Gezien het mooie weer verhuizen ook een aantal met glas en snack naar het terras. Ook veel nieuwe gezichten zijn er, pas gearriveerd in Finland.

De ambassadeur, Govert Jan Bijl de Vroe, houdt een toespraak met onder anderen oog voor de huidige toestand, de vrijheid die wij hier hebben en de dreigingen elders in Europa. Voor velen is het de eerste kennismaking met de ambassadeur. Na de toespraken wordt het Wilhelmus gezongen, voor diegenen die de tekst niet meer in hun hoofd hebben is een QR-code waarmee je de coupletten op je telefoon kunt lezen.

Rob en Monique verzorgen de Nederlandse lekkernijen: de bitterballen worden ter plekke gefrituurd. Naast de chips, pinda’s en bitterballen worden ook door vrijwilligers sushi en andere snacks rondgebracht.

Op gepaste tijd en na het maken van verschillende foto’s van het feest vertrek ik met mijn gezin naar huis. Natuurlijk wil ik het bestuur en de vrijwilligers bedanken voor het vele werk dat ze doen. Uit eigen ervaring weet ik dat het opruimen heel wat tijd vraagt. Kortom zeer geslaagd. En ik hoop dat de anderen dat ook zo ervaren.

Arie Oudman

Fietsdag in Vantaa

Deze keer gingen we fietsen in Vantaa en daar de mooie plekjes opzoeken. De start was bij station Tikkurila in Oost-Vantaa en het einde bij station Vantaankoski in West-Vantaa. Onderweg zoveel mogelijk weg van de snelweg. Hierbij een sfeerimpressie van een leuke droge en zonnige dag in Vantaa. De route was 27 km in lengte.

De route veelal eerst stroomafwaarts langs Keravanjoki en vervolgens stroomopwaarts langs Vantaanjoki.

De Pyhän Laurin Kirkko in Vantaa, ooit de kerk van het kerkdorp van Helsinki (Helsingin Kirkonkylä), gebouwd halverwege de 15^e eeuw en dus een van de oudere en goed bewaarde plekjes in Finland. Meer informatie: https://fi.wikipedia.org/wiki/Vantaan_Pyh%C3%A4n_Laurin_kirkko.

De groepsfoto bij stop 2 in Paloheinä. Stop 1 was al in Haltiala.

De velden van Ylästö, het landelijke gebied ingeklemd tussen Oost-Vantaa, West-Vantaa en ten noorden van Ring III.

 Kuninkaantie, ofwel de Koningsweg van Turku naar St. Petersburg., hier met schaatsen aan het prikbord.

 Vantaankoski, de stroomversnelling in de bocht van Vantaanjoki, terrasjes helaas deze keer voor een privéfeest.

Uitzicht van de brug en uitzicht op de brug. Eindpunt van deze trip.

Daarna nog een verfrissend drankje gedaan op een ander terrasje direct onder de landingsbaan van het vliegveld. De volgende trip gaan we naar Oost-Helsinki tot misschien wel Sipoo.

Taalhoek – Ari Bar-baari

Een kleine 20 jaar geleden hadden we in het Noorderlicht af en toe stukjes over de Finse taal en noemde we dat de taalhoek. Laatst zat ik met een collega in de auto op weg naar een bouwplaats en moesten we in zijn woorden een uukkari maken. Dat was weer zo’n typisch verfinste uitdrukking, dat ik er wat mee moest. Vraag derhalve aan de lezer of er interesse is weer stukjes over de Finse taal in het Noorderlicht te plaatsen. Feedback is welkom en verzoekjes of ideeën kan je sturen naar voorzitter@nederlandsevereniging.fi.

Terug naar die uukkari. De Finse spreektaal, vooral onder jongeren en in de steden, kent heel veel afgekorte woorden. Niet alleen de buitenlander al struikelend over de ellelange en dan ook nog samengestelde woorden, maar ook de Fin zelf gebruikt veel liever kortere en hapklare woorden, hetgeen weer voor de Finse taal lerende weer onmogelijk is te verstaan, want zo vind je die niet terug in de taal- en grammaticaboeken.

Een van de manieren die in de spreektaal gehanteerd wordt, is van lange woorden de eerste lettergreep te pakken, daarachter de uitgang -ari (-äri) achter te plakken met daartussen mogelijk een paar letters om de klank Fins te houden. De minder belangrijke lettergrepen worden er als het ware uitgegooid. Die zijn niet nodig om te begrijpen, wat de ander zegt. Net als ‘ha-lu-at-ko si-nä’ met 6 lettergrepen gewoon ‘ha-lut-sä’ met 3 lettergrepen ‘wil jij?’ betekent. Dit afkorten gebeurt dus vooral bij vaak gebruikte woorden, maar ook met importwoorden uit andere talen. Sommige woorden zijn zelfs verworden tot officiële woorden.

Onderstaand een greep van dit soort woorden, die mij de afgelopen paar weken voorbijkwamen, zoals die uukkari, zowel als afkortingen van lange Finse woorden als van verfinste importwoorden. Misschien dat je er wel een aantal kent of herkent. En Ari is ongeveer het enige woord, waarvan de afkorting langer is dan het woord zelf.

En de importwoorden

Hopelijk tot een volgende taalhoek.

Guido

NEDERLAND en FINLAND, mei 2022

Omdat ik (met vrouw uiteraard) begin mei naar Nederland wilde gaan om mijn familie aldaar eindelijk eens na meer dan twee jaar weer te zien , moest ik de o zo mooie, prille en uiterst voorzichtig beginnende lente in Kerava met zijn alom bekende prachtige wilde-kersenbloesem de hele stad door achter me laten; om dan na twee weken weggeweest te zijn te moeten constateren, dat ook hier de lente al zomer begint te worden; dus vooral fris groen overal rondom ons heen en veel bloesem al uitgebloeid is (behalve dan uiteraard de ook frisse appelbloesem, de fraaie rododendrons en de kleurrijke sering).

Toen we van Seutula wegvlogen, heb ik me oprecht voorgenomen, deze twee weken in Nederland eens goed op te letten, om te kijken, of het anders geworden is en of de eventuele verschillen met Finland groter of kleiner geworden zijn. Dat is een interessante kwestie en ik hoop dat ik met mijn opmerkingen hieronder bij de lezer(es) iets aanraak, wat zij ook wel gezien hebben of waarmee ze het eventueel met me niet eens zijn, want een discussie erover zou zonder meer interessant kunnen zijn. Het gaat hier dus in hoofdzaak over een vergelijking tussen twee landen, maar met de opmerking erbij, dat ik in twee weken alleen maar iets (en zeker niet alles) van Nederland gezien heb en dat ik al lang in Finland in het zuiden woon, dus daarom ook veel van elders niet genoteerd kan hebben. Maar goed.

We werden op Schiphol afgehaald door mijn zwager, die ons meteen voorstelde, binnendoor naar Huissen te rijden, en niet over de snelweg, omdat die zo saai is en maar weinig van Nederland in de lente laat zien. Akkoord dus, al duurt de rit dan wat langer. Wel zo gezellig!

Opvallend is dat het groen nu in Nederland veel voller is dan het prille en doorzichtige lentegroen van Finland, maar dat is logisch, want Finland loopt wat dit betreft jaar in jaar uit wat achter! Opvallend is ook het ontbreken van echte bossen, al staan er overal langs de weg bomen, vooral loofbomen wel te verstaan, weinig berken of knotwilgen, die staan in Nederland elders, maar wel veel eiken, beuken, esdoorns, wilgen en populieren. Die heb je gedeeltelijk ook uiteraard in Finland, vooral in het zuiden, maar niet zo massaal, zo hoog en overweldigend door kracht. Langs de binnenwegen vaak zelfs aan beide kanten ervan, de weg omzomend als een oprijlaan naar de verte.

De polders zijn diepgroen en door het water ondergronds en bovengronds glinsterend en spiegelend in de zon; daarop zien we dan vaak rustig grazende koeien, schapen of geiten, soms een paar paarden, allemaal buiten in de polder onder de blote hemel, gras etend en verterend. Dit doet me, bij de koeien uiteraard, meteen denken aan de typische Hollandse, o zo smakelijk krachtige kaas, die van de verse melk gemaakt wordt: Old Amsterdam, Maasdammer, echte Goudse kaas en zo. Heerlijk, we hebben er veel van gegeten in deze twee weken.

Langs en dwars door de polders zien we sloten met eenden, ganzen en af en toe zelfs een reiger. Water is er overigens in Nederland echt voldoende, de rivieren van de delta, de Lek, de Rijn, de IJssel, de Waal en de Maas. In hun weidsheid (en vorig jaar zelfs in hun dreiging, daar komen we nog op terug) groots en niet te vergelijken met een rivier als de Vantaa in Zuid-Finland of de heerlijke uitgestrekte Finse meren: ‘Denkend aan Holland zie ik grote rivieren traag door oneindig laagland gaan’ (Marsman). Dat is een waarheid als een koe!

We zijn daarom echt tevreden in Huissen aangekomen, een oud stadje ten zuiden van Arnhem aan de Rijn. Als slot van de reis aldaar een vrij nieuw natuurreservaat, plassen, vol met broedende vogels van her en der. In het aangeplante riet. Met in de buurt de Gelderse Poort, de Lingewaard, polders en natuurreservaten vol bloemen, planten, vogels en ander klein gedierte. Iets wat je in heel Finland met zijn weliswaar vele, maar totaal andere natuurreservaten niet tegenkomt. Het verschil tussen Finland en Nederland is wat dit betreft heel groot.

Huissen is een heel oud stadje, al uit de Vikingentijd stammend. Het was vaak een speelbal tussen het hertogdom Kleef en dat van Gelderland. Met een eigen status, een eigen taal en een eigen traditie. Het ommuurde stadje heeft een grote rol gespeeld tijdens onze Tachtigjarige Oorlog, het is belegerd, veroverd, verwoest en weer opgebouwd. Telkens maar weer.

In de Tweede Wereldoorlog is Huissen in 1943 gebombardeerd, in de herfst 1944 heeft het een ruime tol moeten betalen bij de bekende slag om Arnhem, rond de mislukte luchtlandingen van de geallieerden (één brug te ver!), zo waarheidsgetrouw mogelijk beschreven door de Britse historicus Antony Beevor (ook in het Fins vertaald).

Als je dus aan Nederland en Finland denkt, is de geschiedenis (ook de moderne) van beide landen zo heel anders verlopen, zodat de mensen die er wonen ook anders geworden zijn, wel anders moeten denken en voelen, jong of oud. Zo vaak per jaar moet ik in onze woonvereniging in Kerava de Finse vlag hijsen vanwege een Finse veteranendag of onafhankelijkheidsdag, terwijl Nederland van zijn kant de viering van de bevrijding van bezetting door Duitsland van 1940 tot 1945 begin mei terecht als volk tezamen groots en waardig viert. Beide gebeurtenissen zijn echt aan beide kanten belangrijk en gedenkwaardig, maar de oorlog erachter was in de twee landen zo anders: de Finse Winteroorlog en de Voortzettingsoorlog met heel veel eigen slachtoffers en een eigen, op Rusland bevochten vrijheid, dat arme Finland, alleen gelaten door de geallieerden; de Nederlandse bezetting van vijf lange jaren, uiteindelijk bevrijd door dezelfde geallieerden, bevrijd van dezelfde Duitsers, die juist tijdens de Voortzettingsoorlog Finland echter wezenlijk gesteund hebben. Moeilijk dit bij elkaar te denken.

De geschiedenis erachter is zo verschillend en dat heeft de mensen die er geboren worden bestempeld en bepaald, ook de jongere generaties. Denk maar aan de verschillende reacties die de oorlog in de Oekraïne in Nederland en Finland oproepen. Gedurende deze twee weken dat we in Nederland waren, in de media prominent aanwezig. Maar genoeg hierover nu. Mijn conclusie hier luidt: de eigen geschiedenis heeft onze twee landen heel anders getroffen en bepaald, en dat maakt een groot verschil, of je dat nu wilt of niet.

Wat me wel opviel in deze twee weken is het grote aantal bloemen en planten (heus niet alleen maar tulpen, rozen of meidoorn), en voorts het grote aantal vogels die in mei in Nederland broeden, tjilpen of rondkrijsen, in het overbevolkte Nederland, en toch aan alle kanten en op vele plaatsen. Natuurlijk zijn er in Finland ook bloemen, planten en vogels, dat weet ik heus wel. Maar zo veel minder en andere, de moeite waard om de twee landen eens met elkaar te contrasteren. We waren in de Hortus van de Nijmeegse universiteit, een grote tuin met honderden wilde planten en bloemen van eigen bodem, een feest om er te zijn en ervan te genieten, met weliswaar veel planten, die ook in Finland voorkomen, maar ook veel die in Finland nauwelijks of niet voorkomen. Door de gesteldheid van de bodem, door het klimaat enzovoorts. Hier zie ik een duidelijk contrast.

Tussendoor keken we ook, vooral ’s avonds uiteraard, want overdag scheen de zon dit keer uitbundig en was het zomers warm, teevee. Het nieuws was internationaal in grote lijnen hetzelfde, maar anders gebracht, misschien professioneler, algemener. In Finland is het internationale nieuws ook wel goed, maar noorderlijker, meer toegespitst op de Oostzee, op Scandinavië en uiteraard op Rusland.

De kwestie van het lidmaatschap van Finland en Zweden met de NAVO kwam in beide landen deze twee weken telkens ter sprake, maar in Nederland meer als iets verrassends, als iets bijzonders en wat betreft de EU ook interessant nieuws, in Finland echter vooral problematisch nieuws, het land zelf betreffend. Hier moet ik wel zeggen, dat in Finland dit nieuws telkens door zeer onderlegde commentatoren begeleid werd en wordt, in Nederland ook wel, maar vooral dan begeleid door media-journalisten, die op de hoogte zijn, maar niet zonder meer vakmensen.

Opvallend was wel, dat er in Nederland evenveel op teevee gediscussieerd wordt dan in Finland, maar de discussie lijkt me in Nederland gevarieerder, spontaner, afwisselender, met veel meer gesprekspartners. In Finland stoorde het me de laatste tijd vooral, dat je telkens dezelfde gezichten ziet en zag, die iedere keer herhaalden, wat ze al eens gezegd hadden. Wat meer verschillende stemmen zou naar mijn smaak beter kunnen zijn.

Opvallend was ook, dat de reclame op het Nederlandse scherm heel anders van opzet was; er is veel, misschien te veel reclame op het scherm, in beide landen (tja, reclame betaalt immers het programma), maar vooral … de reclame is zo anders opgemaakt. In Nederland wat speelser, kinderlijker zou ik bijna willen zeggen, meer getekend, sneller en afwisselender in ieder geval; in Finland misschien wat trager, serieuzer of wellicht wat moreler, protestanter als je wilt. Hierover heb ik mijn mening nog steeds niet gevormd. De moderne media zouden de moeite van het bekijken, onderzoeken en vergelijken waard kunnen zijn.

We waren op bezoek in Culemborg, Nijmegen, Gennep, Houthem bij Valkenburg en Maastricht. Oude steden en stadjes, waar de historie direct in het oog springt, historie van nu en historie uit een diep verleden.

Die historie uit het verleden hoef ik hier niet meer te herhalen, dat is vanzelfsprekend en duidelijk. De Romeinse geschiedenis, de geschiedenis van onze Gouden Eeuw, de strijd tussen de religies, rooms katholiek aan de ene kant, streng protestants aan de andere kant. Dat alles zo anders dan de Finse historie.

Wat betreft de historie van het nu denken we bijvoorbeeld aan de Europese overstromingen in het Rijnland, in Wallonië, maar ook in Zuid-Limburg, vooral dan in Valkenburg, in juli 2011. We werden via vrienden geconfronteerd met een man, die zijn huis plotseling moest verlaten en elders moest gaan wonen (en er nog steeds woont) vanwege het woeste geweld van een snelstromend, de woningen instromend riviertje, in dit geval de Geul met name, die volledig buiten zijn oevers was getreden en op veel plaatsen erg veel onheil aanrichtte. Valkenburg is zo’n mooi toeristisch stadje, de Geul is zo’n idyllisch riviertje, uniek om erlangs te wandelen. Jawel, ik ben er zo vaak geweest en heb ervan genoten. Dat hebben we dit keer weer gedaan. Maar zo is het niet altijd! In juli 2021 was het helemaal mis. Een teken aan de wand voor Nederland, dat het gevaar niet alleen vanuit de zee dreigt, maar ook vanuit de rivieren, waarmee Nederland als deltaland zo gezegend is. Vanuit de Rijn, vanuit de Maas en ga zo maar door. Dat probleem is er in Finland in ieder geval niet, al overstromen ook daar de rivieren in het westen elk jaar (vooral in West-Finland), na de winter in de smeltperiode, maar dat is toch anders, minder bedreigend maar wel lastig voor de mensen die er wonen.

‘Wind en wee en wolken, wegelen van Gods heiligen voet’ (Guido Gezelle).

De wind waait in Nederland veel, de polderweiden glanzen in de zonneschijn, de wolken zijn een teken van regen, storm of onweer. Goed zo! Een paar jaar geleden verweet men echter Nederland dat ze de boot gemist hadden: in vergelijking met Denemarken bijvoorbeeld was de techniek van zonnepanelen en moderne windmolens achtergebleven. Nou ja, dat kon toen misschien kloppen, maar nu is het toch wel opvallend, dat er op vele daken overal in Nederland zonnepanelen geïnstalleerd zijn, tien tot twaalf op één dak. Verder is het ook opvallend, dat er overal in het land talloze windmolens aan het draaien zijn om energie op te wekken. Dat troost: Nederland gebruikt steeds meer de zon en de wind, om minder afhankelijk van olie, kolen of gas energie op te wekken. Dus nu is het land kennelijk snel aan het inhalen. In Finland ook wel, maar door minder zon en minder wind in veel mindere mate, al is men in Finland ook actief aan het zoeken naar moderne middelen om energie op te wekken. Er zijn zeer zeker zonnepanelen (meestal bescheiden twee tot zes per dak), er staan in het land ook windmolens te draaien, dat wel, maar of het effect ervan zoveel is dan in Nederland? Dat weet ik nog zo net niet! Vanwege de klimaatverschillen uiteraard, vanwege andere mogelijkheden waarmee geëxperimenteerd wordt? Een verschil is er op dit moment in ieder geval wel!

Afsluitend zou ik willen zeggen, dat Nederland modern is (zoals Finland ook). Ze hebben zoveel mogelijk geregeld of zijn bezig het te regelen, of we nu denken aan gezondheid, verkeer of communicatie. Maar … een steeds meer verfijnde regeling van het leven van een dichtbevolkt gebied van de aarde (wat ook geldt voor Zuid-Finland) betekent wel veiligheid, maar ook de onveiligheid van: als er wat misgaat, loopt het vaak in het honderd.

De infrastructuur van treinbanen of autowegen is modern maar ook kwetsbaar, zodat er chaos kan ontstaan en vaker ontstaat op de wegen (files hebben we deze twee weken een drietal keer meegemaakt), in de trein door stilstand of vertraging.

En vooral nu hebben we het gemerkt op Schiphol, toen we terug naar Finland wilden vliegen. We waren er op tijd, een uur of drie van tevoren. De koffers konden we nog kwijt, maar toen hebben we meer dan twee uur in een rij naar voren (nee nee, op en neer, naar buiten en naar binnen) moeten drentelen en voortsjokken, voordat onze handbagage gecontroleerd werd en wijzelf ook. We hadden daarna zelfs geen tijd om een borrel of stroopwafels te kopen, want we moesten ons haasten het vliegtuig naar Helsinki te halen. We waren gelukkig net op tijd, het vliegtuig had wat vertraging en had ook een tijdje op de passagiers gewacht, die door de chaos eigenlijk te laat aan kwamen draven. Tja, dan zie je maar, wat er in een zo goed geregeld land als Nederland door ontregeling zoal kan gebeuren. Maar ja, gelukkig zijn we uiteindelijk op Seutula veilig aangekomen en … weliswaar wat later, maar tevreden konden we in ons eigen bed van de vermoeienissen van de reis uitrusten. Op het vliegveld in Vantaa was alles goedgeregeld en rustig. Dat is weer een voordeel van Finland. Rust heb je daar meer dan in Nederland.

Peter Starmans

Petrus op de romeinse brug over de Maas in Maastricht

Zicht over de Maas in Maastricht

Het stadhuis in Maastricht, ontworpen door Pieter Post